Tetraplegija, poznata kao i kvadriplegija, predstavlja paralizu izazvanu bolešću (kao što je transverzalni mijelitis ili polio) ili trauma (saobraćajni udes, pad ili sportska povreda) koja rezultuje apsolutnim gubitkom pokreta u sva četiri ekstremiteta kao i trupu. Najčešće paraliza podrazumeva odsustvo pokreta, ali i ispad senzibiliteta.
Poremećaj senzibiliteta može podrazumevati osećaj utrnulosti, snižen senzibilitet ili prisustvo bola.
U najvećem broju slučajeva kvadriplegija je uzrokovana oštećenjem moždanog tkiva ili kičmene moždine. Kod oštećenja kičmene moždine, lezija je lokalizovana u cervikalnoj regiji (gornjim partijama kičme) između prvog i sedmog cervikalnog pršljena.
Nastali stepen poremećaja (najčešće parcijalni ili totalni gubitak funkcije gornjih i donjih esktremiteta) zavisi od lokalizacije povrede u kičmenom stubu kao i obima povrede.
Često je mišićna funkcija gornjeg ekstremiteta očuvana u celosti uz odsustvo nervne kontrole prstiju. Opisani poremećaj u zavisnosti je od stepena oštećenja kičmene moždine.
Kvadriplegija može prouzrokovati nastanak različitih komplikacija kao što su prisustvo bola, krvni ugrušci, ulkusi, mišićni grčevi, utrnulost određene regije tela, disrefleksija autonomnog sistema, poremećaji disanja i gubitak funkcije mokraćne bešike i crevnih pokreta (peristaltike).
Od izuzetne važnosti je što raniji terapeutski pristup gubitku funkcije i senzibiliteta ekstremiteta kao i prevencija daljih potencijalnih oštećenja.
Koja oboljenja su najčešće udružena sa kvadriplegijom?
Poremećaji koji mogu biti udruženi sa kvadriplegijom su sledeći:
- Bes
- Multipla skleroza
- Poliomijelitis
Najbitnije je imati na umu da gore prikazana lista nije definitivna, te je neophodno konsultovati ordinirajućeg lekara u slučaju perzistiranja tegoba.
Koji su potencijalni terapeutski pristupi u lečenju kvadriplegije?
Najoptimalniji terapeutski pristup osobama obolelima od kvadriplegije zavisi od specifičnih potreba samog pacijenta kao i prirode i stepena individualnog oštećenja.
Neodložni tretman kvadriplegije sastoji se od lečenja povreda kičmene moždine kao i drugih uzročnih stanja.
Specijalna terapeutska pomagala mogu biti korišćena u cilju ubrzanja i održavanja srčane frekvencije kao i potpori respiratornim pokretima upotrebom fleksibilnog tubusa (plasiranog preko usne duplje). Krajnji cilj jeste prevencija težih komplikacija kao i uspostavljanje svakodnevnih životnih aktivnosti u individualnom opsegu.
Operativni pristup može biti neophodan u cilju smanjivanja pritiska koštanih fragmenata ili drugih elemenata. Najčešće mogu adekvatno stabilizovati kičmeni stub, iako ne postoji operativna procedura koja bi u potpunosti reparisala oštećene nervne strukture kičmene moždine.
Kod određenih pacijenata ipak može doći do regeneracije određenih segmenata, naročito u neposrednom periodu nakon povrede.
Cilj adekvatnog tretmana jeste umanjenje gubitka funkcionalne sposobnosti kao i senzitivnosti ekstremiteta i drugih organa.
S toga je kod oštećenja kičmenih pršljenova iznad nivoa C4 neophodno lečenje primenom respiratorne potpore. To je usled činjenice da je dijafragma inervisana spinalnim nervima koji su lokalizovani na prelazu gornjeg nivoa vratne regije.
Kada je najoptimalnije konsultovati se sa odgovarajućim lekarom radi lečenja kvadriplegije ?
Kod pacijenata sa kvadiplegijom, redovne medicinske konsultacije neophodne su u cilju kliničke procene zdravstvenog stanja individue. U slučaju iznenadnog gubitka motorike ekstremiteta, neophodna je promptna reakcija hitne medicinske službe.
