Šta su zglobovi?
U anatomiji termin “artikulacija” koristi se za opisivanje rasporeda struktura koje povezuju dve ili više susednih koštanih površina. Samim tim, termin artikulacija označava i niz elemenata koji omogućavaju povezanost dva ili više koštanih segmenata. Neki od tih elemenata su vlaknasta tkiva, hrskavično tkivo, ligamenti, kapsule i membrane.
Zglob predstavlja mesto na kome se spaja dve ili više kostiju. Zglobovi omogućavaju pokretljivost tako što daju fleksibilnost celokupnom koštanom sistemu. U ljudskom telu razlikuje se nekoliko različitih vrsta zglobova, i to:
- Sinovijalni zglobovi: čine ih kolena, ručni zglobovi, ramena, laktovi, članci i kukovi
- Polu-pokretni zglobovi: predstavljaju kičmenu artikulaciju
- Nepokretni zglobovi: zgloboi koji se nalaze u kostima lobanje i karlice
Postoji nekoliko načina na koji se mogu klasifikovati zglobovi. Zglobovi se mogu podeliti prema tome koliku pokretljivost omogućavaju, odnosno funkciji, i prema tome od čega se sastoje, odnosno strukturi. Najveći broj zglobova omogućava slobodno pomeranje. Međutim, postoje i zglobovi koji omogućavaju ograničenu fleksibilnost, kao i zglobovi koji se uopšte ne mogu pomerati. Sinovijalni zglobovi omogućavaju potpunu i slobodnu pokretljivost, sinartozni zglobovi omogućavaju samo delimičnu pokretljivost, dok se amfiartrozni zglobovi ne mogu uopšte kretati.
Postoji nekoliko vrsta bolesti koje se mogu javiti na zglobovima. Ove bolesti mogu se podeliti u tri grupe, i to na osteoartritis, temporomandibularni poremećaj zglova i dislokaciju zglobova. Osteoartritis najčešće je oboljenje koje se javlja na zlobovima i nastaje kada dođe do oticanja artikulacije između kostiju koja onemogućava njihovu normalnu pokretljivost. Temporomandibularni poremećaj zglobova je oboljenje koje se javlja na viličnoj kosti, a nastaje kao posledica intenzivnog žvakanja ili povreda vilice. Dislokacija zgloba nastaje kada se dve ili više kosti odvoji na mestu njihove artikulacije. Dislokacija zgloba najčešće nastaje kao posledica pada ili drugh slučnih povreda.
Šta su sinovijalni zglobovi?
Sinovijalni zglobovi, odnosno pokretljivi zglobovi, su vrsta zglobova koji omogućavaju normalnu pokretljivost kostiju i daju fleksibilnost skeletalnom sistemu. Sinovijalna tečnost je vrsta telesne tečnosti koja se nalazi unutar ovih zglobova i služi za olakšavanje kretanja. U sinovijalne zglobove spadaju kolena, laktovi, ručni zglobovi, ramena, kukovi i nožni članci.
Šta su polu-pokretni zglobovi?
Polu-pokretni zglobovi, odnosno amfiartrozni zglobovi, su vrsta zglobova koji omogućavaju samo delimičnu pokretljivost kostiju. U polu-pokretne zglobove spada kičma.
Šta su nepokretni zglobovi?
Nepokretni zglobovi, odnosno sinartrozni zglobovi, predstavljaju vrstu zglobova koji pružaju stabilnost i podršku određenim delovima dela. U nepokretne zglobove spadaju zglobovi na kostima lobanje i karlice. Ova vrsta zglobova čvrsto je povezana sa kostima, a razdvaja ih samo takan sloj vlaknastog vezivnog tkiva. Sinartozni zglobovi nazivaju se i fiksnim zglobovima zato što onemogućavaju pokretljivost kosti.
Koja je funkcija zglobova?
Glavna funkcija zglobova je omogućavanje pokretljivosti i fleksibilnosti kostiju. Samim tim, zglobovi se klasifikuju u vrste na osnovu toga koliko pokretljivost omogućavaju, kao i prema tome za koliko su kostiju vezani. Još jedna od mogućih klasifikacija zglobova je i prema tome koliko je kompleksna sama struktura zgloba.
Glavna funkcija sinovijalnih, odnosno pokretljivih zglobova je omogućavanje širokog spektra pokreta, kao što je slučaj sa kolenima i laktovima. Sinovijalne zglobobe karakteriše prisustvo zglobne površine, zglobne šupljine, zglobne čahure, zglobne veze, zglonog koluta, meniskusa, zglobne usne i masnih jastučića. Polu-pokretni zglovi omogućavaju samo delimičnu pokretljivost kostiju. Oni takođe daju i strukturalnu podršku određenim delovima tela. Nepokretni, odnosno fiksni zglobovi ne mogu se pokretati.
