Ždrelo ili farinks je mišićno-sluzokožni organ koji predstavlja sastavni deo sistema organa za varenje i sistema organa za disanje. Ždrelo predstavlja mesto preko koga se digestvni trakt iz usne duplje nastavlja u jednjak i ostale delove sistema organa za varenje. Put za vazduh takođe se preko ždrela nastavlja iz nosne duplje u grkljan. Ždrelo je organ u obliku uspravno postavljenog oluka i ima otvor usmeren prema napred. Početak ždrela nalazi se u samom dnu lobanje, tj njenoj bazi, a proteže se do šestog vratnog pršljena. Samim tim, gornji deo ždrela nalazi se u lobanji, dok njegov donji deo pripada vratu.
Ždrelo predstavlja deo prostora koji se nalazi iznad grkljana i jednjaka, a iza nosne i usne duplje. Kroz njega prolaze hrana i vazduh, a iznutra je obloženo sluzokožom. Predstavlja sastavni deo probavnog i respiratornog sistema čoveka. U neposrednoj blizini ždrela nalazi se struktura od vezivnog tkiva koja se naziva epiglotis. Ova struktura vrši funkciju poklopca koji prilikom čina gutanja prekriva dušnik kako bi se sprečio ulaz hrane, gušenje ili aspiracija. Osim funkcije u sistemu organa za varenje i sistemu organa za disanje, ždrelo je organ koji takođe igra veoma bitnu ulogu u procesu vokalizacije, i čini sastavni deo sistema govornih organa.
Šta je ždrelo?
Ždrelo predstavlja mišićno sluzokožni organ cevastog oblika koji se proteže od nosne šupljine, a preko usta i larinksa veritkalno se spušta do šestog vratnog pršljena. Ovaj kanal dugačak je oko 15 cm, i oblika je sličnog oluku. Ždrelo, odnosno farinsk, najšire je na samom vrhu, odakle se sužava sve do vrata.
Prema funkciji, strukturi i obliku u ždrelu se razlikuje nekoliko različitih delova. Najčešća podela ždrela je na nazofarinks (zadnji deo nosnih puteva), orofarinks (grlo) i laringofarinks (grkljanski deo).
Nazofarinks, odnosno nosni deo ždrela ili epifarinks, predstavlja gornji deo ždrela koji sa nosnom dupljom gradi anatomsku i funkcionalnu celinu. Granicu između nosne šupljine i ždrela čini takozvane hoane, kojih ima dve i koje su raspoređene sa obe strane nosne šupljine (leva i desna). Granicu između nosnog dela ždrela i usnog dela ždrela čini pokretno meko nece i Pasavantovo sluzokožno ispupčenje. Na gornjem zidu nosnog dela ždrela nalazi se treći ili ždrelni krajnik. Ovaj krajnik predstavlja limfoidno-epitelni organ koji svoju najveću dimenziju dostiže oko pete ili šeste godine starosti, nakon čega se postepeno smanjuje i potpuno nestaje oko 25. godine. Na bočnim zidovima nosnog dela ždrela nalazi se otvor Eustahijeve slušne cevi. Eustahijeva tuba povezuje ždrelo sa srednjim uhom neposredno pored mesta gde se nalazi trubni krajnik.
Usni deo ždrela, odnosno orofarinks, predstavlja središnji deo ždrela. Ovaj deo ždrela otvoren je napred ka usnoj duplji, a naziva se i bukofarinks. Granicu između nosnog i usnog dela ždrela čini prostor koji se naziva ždrelno suženje, dok granicu između usnog i donjeg dela ždreča čini ravan koja se nastavlja neposredno na ivicu epiglotisa. Zadnji zid usnog dela ždrela može se jasno videti kroz široko otvorena usta.
Grkljanski deo ždrela, odnosno laringofarinks ili hipofarinks predstavlja najniži i krajnji deo ždrela. Ispod grkljanskog dela ždrela nalazi se ulazni otvor jednjaka, dok se iznad njega nalazi sam grkljan. Ždrelo se sastoji iz četiri različita sloja: sluzokože, fibroznog sloja, mišića i fascijalnog sloja.
Koja je funkcija ždrela?
Razlikuju se dve osnovne funkcije ždrela:
- Funkcioniše kao prvi deo digestivnog trakta, i
- Funkcioniše kao sastavni deo gornjeg dela disajnih puteva
