Somatski ili voljni nervni sistem predstavlja deo perifernog nervnom sistema. Somatski nervni sistem u direktnoj je vize sa skeletnim mišićima koji su pod voljnom kontrolom telesnih pokreta. Somatski nervni sistem je kompleksan sistem koji se sastoji od aferentnih i eferentih živaca. Aferentni živci odgovorni su za prenošenje impulsa koji polaze iz tela do centralnog nervnog sistema, dok su eferentni živci odgovorni za slanje impulsa iz centralnog nervnog sistema u telo. Eferentni živci odgovorni su za stimuliranje mišića i izazivaju kontrakcije. Somatski nervni sistem zadužen je za senzornu inervaciju kože i organa čula dodira. Spinalni živci su živci koji polaze iz kičmene moždine i čine centralni ceo somatskog nervnog sistema. Ovi živci mešovitog su sastava i sadrže i aferentna i eferentna vlakna. Ova vlakna se udružuju i čine jedan spinalni nerv koji se deli na četiri grane. Grane spinalnog nerva su prednja, zadnja, komunikacijska i meningealna.
Šta je somatski nervni sistem?
Somatski nervni sistem sastavni je deo perifernog nervnog sistema a zadužen je za motoričku inervaciju poprečnoprugastih, odnosno skeletalnih mišića. Prema putanji kojom se impuls kreće u odnosu na centralni nervni sistem, mogu se razlikovati aferentna ili dovodna vlakna i eferentna ili odvodna vlakna. Aferentna vlakna prenose različite impulse koji se sakupljaju čulom dodira, poput toplote, bola ili dodira, do određenih centara koji se nalaze unutar centralnog nervnog sistema. Eferentna vlakna odvode motorički odgovor centralnog nervnog sistema na prikupljene spoljne impulse do odgovarajućeg efektora, odnosno poprečnoprugastog mišića.
Prednje grane spinalnih živaca koji čine sastavni deo somatskog nervnog sistema udružuju se u spletove, čime stvaraju novoformirane nerve. Ovi nervi igraju veoma bitnu ulogu u inervaciji mišića i kože koji se nalaze na prednjem i bočnim delovima tela. Neki od najvećih spletova spinalnih živaca su vratni, odnosno cervikalni splet, splet ruke, slabinski splet, krstačni splet, stidni splet i trtični splet. Zadnje grane spinalnih živaca dosta su kraće od prednjih grana, i one služe za inervaciju mišića i kože koji se nalaze na leđima. Komunikacijske grane spinalnih mišića služe za uspostavljanje veze između simpatičkog dela autonomnog nervnog sistema (to jest njegovog stabla) sa kičmenom moždinom. Meningealne grane zadužene su za inervaciju membrana koje se nalaze u unutrašnjosti kanala kičmenog stuba. U tom kanalu smeštena je kičmena moždina, te ovi nervi imaju veoma bitnu ulogu u sprovođenju impulsa u ovom delu tela.
Kranijalni živci takođe čine sastavni deo somatskog, odnosno centralnog nervnog sistema. Oni polaze iz svih delova centralnog nervnog sistema osim kičmene moždine, i izlaze na površinu tela kroz neki od otvora koji se nalaze u lobanji. Ovi nervni sadrže sve tipove nervnih vlakana – motorna, senzorna i visceralna.
Koja je funkcija somatskog nervnog sistema?
Reč soma potiče iz Grčkog jezika, i označava ljudsko telo. Prema samom značenju reči može se zaključiti funkcija ovog nervnog sistema, a to je kontrolisanje čistih fizičkih aspekata funkcionisanja ljudskog tela. Ovaj nervni sistem odgovoran je za pokretanje svih poprečnoprugastih mišića kao i prenos senzornih informacija koje se dobijaju putem spoljnih stimulanasa. Informacije koje telo dobija putem čula sluha, dodira i vida prenose se ovim putem. Somatski nervni sistem takođe je odgovoran i za refleksni luk.
