Prostata je žlezda muškog reproduktivnog sistema koja je sačinjena od vlaknastog tkiva i mišića. Glavna funkcija prostate je proizvodnja i skladištenje materija koje ulaze u sastav ejakulata, odnosno sperme. Nalazi se ispod bešike i ispred rektuma, od koga je udaljena svega nekoliko centimetara.
Šta je prostata?
Prostata je muška polna žlezda koja predstavlja deo reproduktivnog sistema. Pri rođenju, veličina prostate srazmerna je veličini zrna pasulja. Ovaj organ lagano raste do puberteta, kada se naglo povećava. U toku puberteta prostata dostiže svoju normalnu veličinu i oblik. Kod zdravih odraslih muškaraca prostata je obično veličine i oblika kestena. Ova žlezda dugačka je oko 3, široka oko 4 a duboka oko 2.5 cm. Najuži deo prostate okrenut je na dole. Kod zdravih muškaraca koji su dostigli polnu zrelost prostata je teška između 10 i 20 grama, gde je prosečna težina oko 16 grama. Tu veličinu zadržava do sredine četrdesetih godina života, kada počinje ponovo da se povećava. Do povećavanja prostate nakon 40 godine života dolazi zbog umnožavanja ćelija, odnosno pojave koje se naziva adenom, benigna hiperplazija ili dobroćudno povećanje prostate. Ova žlezda sastoji se od glatkih mišićnih ćelija i žlezdanog epitelnog tkiva koje je okruženo fibroznom kapsulom. U žlezdanom tkivu se proizvodi semena plazma. Centralni deo prostate nalazi se oko ejakulatornog kanala. Pored centralnog dela, razlikuju se prednji i periferni deo prostate. Periferni deo čini skoro 70% celokupne zapremine ove žlezde. Prostata je podložna nastanku mnogobrojnih bolesti poput upala, infekcija, malignih kanceroznih tumora, litijaze i cista.
Prostata je okružena slojem vezivnog tkiva koji se naziva prostatična kapsula. U pogledu strukture, prostata je izgrađena od tri različite vrste ćelija:
- Ćelija žlezdanog tkiva koje proizvode tečni deo sperme, odnosno semenu plazmu
- Vlaknastih ćelija od kojih je izgrađena potporna struktura prostate
- Ćelija glatkih mišića koje kontrolišu ejakulaciju i tok mokraće
Neke od struktura koje se takođe nalaze unutar prostate su:
- Semeni mehurići (žlezde koje proizvode spermu)
- Mišići (služe za kontrolisanje protoka mokraće)
- Snopovi nerava (zaduženi su za kontrolisanje mokraćne i erektilne funkcije)
- Semenovodi (cevčice kojima sperma iz testisa dospeva u semene mehuriće, odnosno semenike)
Koja je funkcija prostate?
Prostata je organ u ljudskom telu koji ima egzokrinu funkciju. Prostata luči prostatičnu tečnost koja zajedno sa bulbouretalnim i semenim žlezdama proizvodi spermu. Drugim rečima, ćelije prostate luče tečnost bogatu proteinima i mineralima koja u sebi nosi spermu. Ova tečnost čini otprilike jednu četvrtinu celokupne zapremine sperme, i ima nekoliko različitih funkcija. Ona omogućava pokretljivost spermatozoida, smanjuje kiselost mokraće i vaginalnog sekreta, omogućava duži životni vek sperme, a takođe učestvuje i u procesu koagulacije i likvifikaciji sperme. U toku seksualnog uzbuđenja prostata luči veću količinu prostatične tečnosti koja se meša sa spermatozoidima i izlučuje se kao sperma.
Muški androgeni hormoni koji se proizvode u testisima zaduženi su za regulisanje lučenja ove tečnosti u prostati.
Prostata takođe igra bitnu ulogu i u regulisanju toka mokraće. Vlakna mišića od kojih je izgrađena prostata obmotana su oko uretre. Svojim položajem mogu da pomognu pri kontrolisanju toka urina tako što se kontrakuju kako bi usporili protok, ili se opuste kako bi ubrzali protok mokraće.
