Pluća predstavljaju dva organa uključena u dopremanje kiseonika ka organizmu i eliminacije ugljen dioksida iz cikulacije, ili gasnu razmenu između vazduha i krvi (process koji se naziva razmena gasova).
Lokalizovana s u grudnom košu i okružena seoznom membranom, koja se naziva pleura i koja je od esencijalne važnosti za plućnu performansu.
Pluća su razdvojena prostorom između kičme i sternum, medijastinuma koji podrazumeva srce, ezofagus, traheju, bronhije, timus i velike krvne sudove.
Svaki od dva plućna lobusa, na svom gornjem kraju, apeksom se produžava ka bazi vrata i naleže na dijaframatične mišiće na svom donjem kraju.
Osnovni zadatak pluća jeste da krv bogatu ugljen-dioksidom kao i razgradnim produktima iz periferne cirkulacije prečisti nakon čega krv se šalje u srčanu pumpu odakle se doprema ka ostalim organima i tkivima. Pluća poseduju visok stepen elasticiteta koji promoviše ekspulziju vazduha tokom izdisanja. Kao i kod bubrega, jedno plućno krilo dovoljno je za obezbeđivanje funkcionisanja celokupnog procesa.
Šta predstavljaju pluća?
Desno plućno krilo sačinjeno je od tri lobusa (gornje, srednje i donje) odvojenih kosom i vertiklanom linijom, dok se levo plućno krilo sastoji od dva lobusa (gornjeg i donjeg) odvojenih kosom linijom.
Lobusi su dalje podeljeni na bronhopulmonarne segmente, gde je svaki sa segmentalnim bronhom koji se dalje deli na sve manje i manje strukture dok se ne dosegnu alveole koje su odgovorne za razmenu gasova između vazduha i krvi.
Prostori između plućnih krila lokalizovani su i nazivaju se plućne lože, te su ograničeni na donjem kraju dijafragmom, na gornjim krajevima strukturama u grudnom košu (brahijalni pleksus) sa strane rebarnim lukom i interkostalnim mišićima, a sa unutrašnje strane medijastinumom.
Pluća su obavijena seroznom membranom, pleurom koja je građena od dva omotača – pleuralna sloja: parijetalni list, koji prekriva pluća sa spoljašnje strane i dovaja ih od zida grudnog koša i visceralni list koji prijanja za unutrašnju stranu pluća.
Oba pleuralna lista su u kontinuiranom kontaktu jedan sa drugim u cilju osiguravanja nesmetanog kliženja, uz prisustvo tankog sloja pleuralne tečnosti lokalizovane u intraparijetalnom prostoru. Intrapariejtalni prostor od esencijalne je važnosti kako bi se omogućili pokreti respiratornih mišića tokom disanja.
Oba lista ograničavaju virtuelnu šupljinu, pleuralnu duplju, koja ne komunicira ni sa spoljašnjim ni sa unutrašnjim svojim delom sa okolnim strukturama. Unutra parijetalne duplje formira se negativni pritisak koji omogućava plućima reekspanziju.
Oblik pluća nalik je konusnim kupama. Njihova veličina varira u zavisnsoti od stepena zrelosti i stadijuma organizma: kod odraslih muškaraca obično su oko 25 cm u dužini, dok je prosečan dijametar oko 16 cm.
Levo plućno krilo neznatno je manjih dimenzija od desnog. Kod osoba ženskog pola ove vrednosti najčešće su niže. Težina pluća znatno varira u zavisnosti od stadijuma fiziološkog razvoja individue: kod terminske trudnoće fetusova pluća težine su oko 60-65 grama, dok kod novorođenčadi 80-100 grama. Kod odraslih osoba desno plućno krilo težine je oko 680 grama dok je levo oko 620 grama (kod žena težina varira sa veličinom).
Kapacitet pluća – količina vazduha sadžanog u plućima – može varirati od individue do individue i u zavisnosti od faze respiracije: tokom obične respiracije pluća mog usadžati oko 3400-3700 cm3 vazduha dok forsiranom inhalacijom oko 5000-6000 cm3.
