Čulo vida, odnosno vid, predstavlja sposobnost organizma da vidi. Čulo vida sastoji se od nekoliko različitih delova, od kojih je svaki deo zadužen za zasebnu funkciju. Glavni delovi čula vida su oko, optički nerv i centar za vid koji se nalazi u mozgu a povezan je sa okom putem optičkog nerva. Oko funkcioniše na sličan način kao foto aparat. Prilikom pada svetlosnih zraka na mrežnjaču dolazi do razlaganja rodopsina, odnosno pigmenta retine koji formira fotoreceptorske ćelije. Sočivo retine izoštrava i fokusira rodopsin i fotoreceptorske ćelije na retinu. Retina, odnosno mrežnjača je tanko tkivo osetljivo na svetlost koje oblaže unutrašnju površinu očne jabučice. U mrežnjači se stvaraju hemijske i električne reakcije pomoću kojih se pokreću nervni impulsi. Ti nervni impulsi putem optičkog nerva stižu u optičke centre u mozgu. Uloga mrežnjače može se uporediti sa ulogom filma u foto-aparatu. Smatra se da se u mrežnjači nalazi oko 125 miliona veoma gusto raspoređenih fotoreceptora. Fotoreceptori su čulne ćelije vida koje u sebi sadrže veliki broj specijalizovanih hemijskih supstanci koje su osetljive na svetlost. Kao i sočivo u foto-aparatu, mrežnjača oka okreće sliku koju vidi prilikom procesa fokusiranja. Čulo vida jedno je od pet čula u ljudskom telu, zajedno sa čulom dodira, sluha, ukusa i mirisa. Čulo vida odgovorno je za percepciju svih vizuelnih stimulansa.
Šta je čulo vida?
Vid je čulo koje omogućava čoveku da razazna oblike, veličine, udaljenost i boju predmeta koje posmatra. Binokularan vid je vrsta vida koja se istovremeno odvija u oba oka. Ova vrsta vida omogućava stereoskopski vid, to jest trodimenzionalnu percepciju.
Mehanizam koji omogućava funkciju čula vida veoma je kompleksan. Svi vizuelni stimulansi moraju prvo proći kroz mrežnjaču kako bi ih mozak mogao primiti i obraditi. Vizuelni stimulansi prolaze kroz optički deo oka koji čine rožnjača, tečnost prednje očne komore, sočivo i staklasto telo.
Fotoreceptori su ćelije čula vida koje u stanje nadraženosti dolaze kada su pod uticajem energije svetlosnog zračenja elektromagnetnih talasa. Ove specijalne ćelije čula vida nalaze se u mrežnjači, unutrašnjem sloju očne jabučice. Fotoreceptori su zapravo posebno podešene nervne ćelije koje se dele na štapiće i čepiće. Zdravo ljudsko oko obično ima čak do 125 miliona štapica i oko 7 miliona čepića (odnos 18:1), pri čemu gustina štapića po jedinici površine raste ka periferiji, a čepića ka središnjem delu mrežnjače. Glavno funkcijsko svojstvo štapića je uočavanje predmeta, uz nejasno viđenje njihovih obrisa, dok čepići „izoštravaju“ sliku i prepoznaju boje. Čepići omogućuju precizniji vid pri dnevnom svetlu, ali su u sumraku veoma slabo aktivni. Primljene svetlosne informacije prosleđuju se iz fotoreceptora u odgovarajuće centre u kori velikog mozga.
Vid nastaje stimulacijom nervnih ćelija mrežnjače koje u mozak šalju podatke o intenzitetu, boji, veličini i drugim bitnim svojstvima primljenih svetlosnih nadražaja. Ove informacije mozak zatim čita i tumači kao detaje slike u vidnom polju.
Neki od najčešćih poremećaja vida su kratkovidost (bliski objekti se jasno vide, dok se udaljeniji objekti vide zamućeno), dalekovidost (udaljeni objekti se jasno vide, dok su veoma bliski objekti zamućeni i izvan fokusa), astigmatizam (manu oka zbog kojeg ljudi koji imaju astigmatizam vide mutnu i ponekad iskrivljeno sliku), staračka dalekovidost (javlja se nakon 40.godine i karakteriše se slabijim vidom na blizinu) i ambliopija (ili slabovidost, najčešči je uzrok slabog vida kod dece a uglavnom se javlja samo na jednom oku).
Koja je funkcija čula vida?
Vid je čulo koje omogućava čoveku da razazna oblike, veličine, udaljenost i boju predmeta koje posmatra. Binokularan vid je vrsta vida koja se istovremeno odvija u oba oka. Ova vrsta vida omogućava stereoskopski vid, to jest trodimenzionalnu percepciju.
