Rak grlića materice

 

Grlić

Grlić materice, ili vrat materice, je donji deo materice (slika 1), i definiše prelaz između tela materice i vagine. Grlić materice ima kanal vretenastog oblika pod nazivom cervikalnog kanala (sl.2).

Cervikalni kanal se graniči sa unutrašnjnim otvorom materice (OUI) i eksternimotvorom materice (OUE). Na nivou cerviksa postoje i vlaknaste strukture koje su sidro materiče do zida karličng kosta. Arterije materice i ureter, deonica urinarnog trakta koji povezuje bubreg i bešiku, prelaze vlaknaste strukture. Štaviše, pločastocilindrični spoj (SCJ) cerviksa se odnosi na tranziciono područje između pločastog epitela vagine i kolumnarnog epitela endocerviksa.

 

Rak grlića materice

Rak grlića materice je bolest koju izaziva nekontrolisano umnožavanje nekih ćelija koje se nalaze u pločastocilindričnom prelazu koje postanu maligne.

Rak grlića materice je vodeći uzrok smrti od ginekoloških karcinoma u svetu i skoro polovina slučajeva se javljaju kod žena starosti između 35 i 55 godine. Rana dijagnoza je važna za lečenje jer su tada šanse za oporavak veće.

 

Faktori rizika

Infekcija humanog papiloma virusa (HPV)

Infekcija humanog papiloma virusa (HPV) (slika 4) je najvažniji faktor rizika povezan sa rakom grlića materice. Nažalost, teško je sprečiti infekciju kod odraslih sa aktivnim seksualnim životom s obzirom na nedovoljnu efikasnost kondoma u sprečavanju širenja ovog virusa. Do sada, prepoznajemo skoro 100 različitih genotipova HPV; 40 od njih imaju predispoziciju (tropizam) da bi se proširili u tipičnom ambijentu genitalnog trakta.

 

Drugi priznate faktori rizika:

• Rani početak seksualne aktivnosti (tokom rane adolescencije koja se završava otprilike sa završetkom 16 godina starosti) i promiskuitet smatraju se faktori rizika kod HPV-a i druge infekcije genitalnog trakta, uglavnom odgovorne za raka grlića materice

• Više porođaja ili porođaj u ranom uzrastu (adolescenti)

• Infekcije klamidija ili herpes simpleks, na primer zbog nedovoljne seksualne higijene

• Dim cigarete

• Upotreba oralnih kontraceptiva, naročito duže upotrebe od saveta lekara. Dokazi pokazuju da uzimanje oralnih kontraceptiva više od 5 godina znatno povećava rizik od raka grlića materice.

• oslabljen imuni sistem (imunosupresivni sindromi)

 

Koji su simptomi raka grlića materice?

Rak grlića materice je najčešće bez simptoma u početnim fazama. Stoga, važno je da se obavljaju redovni pregledi karlice i godišnja ispitivanja (kao što je PAP test) koji u većini slučajeva služe za dijagnozu ove bolesti u ranoj fazi svog razvoja. Simptomi, kada su prisutni mogu biti predmet različitih tumačenja jer su slične mnogim bolestima genitalnog trakta i javljaju se povremeno čak i kod zdravih osoba. U slučaju jednog ili više simptoma navedenih ispod, ipak je važno da obavite ginekološki pregled barem da isključite druge bolesti.

• Nenormalno vaginalno krvarenje (van menstrualnog ciklusa)

• Neobični vaginalni sekret (boja i tekstura)

• Karlična bol

• Bol ili krvarenje tokom seksa