Definicija
Spontana disekcija koronarne arterije predstavlja retko urgentno stanje koje nastaje prilikom stvaranja rascepa u nekom od krvnih sudova srca.
Kod spontanih disekcija koronare arterije, ili SCAD, slojevi tkiva arterijskog zida se razdvajaju i krv protiče kroz taj defekt. Krv postaje zarobljena, izazivajući stvaranje izbočenja u zidu koji blokira arterijski protok krvi. Usled toga, krvni protok ka srcu je opstruisan te se incidenca srčanog napada, poremećaji patološkog srčanog ritma ili iznenadne smrti povećavaju.
Spontana disekcija koronarnih arterija (SCAD) može nastati u bilo kom životnom periodu osobe , iako pokazuje tendenciju nastanka kod osoba starosti između 30 i 50 godina života.
U slučajevima kada osoba poseduje znake i simptome srčanog napada, neodložna medicinska pomoć je od vitalnog značaja. U slučaju da se ne leči, spontana disekcija koronarnih arterija (SCAD) može voditi nastanku iznenadne smrti.
Simptomi
Najčešći znaci i simptomi spontane disekcije koronarnih arterija (SCAD) uključuju:
Bol u grudima
Ubrzan srčani ritam
Bol u gornjim ekstremitetima, ramenima ili vilici
Gubitak daha
Znojenje
Neuobičajen umor
Mučnina
Vrtoglavica
Uzroci
Tačan etiopatogentski mehanizam nastanka koronarne arterijske disekcije (SCAD) je nepoznat.
Kod spontane disekcije koronarnih arterija, ili SCAD, unutrašnji slojevi tkiva arterijskog zida razdvajaju se od spoljašnjeg omotača te krv protiče između njih. U slučaju zarobljavanja krvi, nastaje pritisak koji može usloviti dodatno oštećenje kao i stvaranje krvnog ugruška. Usled toga, krvni protok ka srcu je usporen ili blokiran u potpunosti, što izaziva nastanak srčanog napada i moguć letalni ishod.
Faktori rizika
Faktori koji povećavaju rizik za nastanak spontane disekcije koronarne arterije (SCAD) uključuju sledeće:
Osobe ženskog pola (češće kod žena nego kod osoba muškog pola)
Porođaj
Postojanje fibromuskularne displazije (stanje koje izaziva patološki rast ćelija u arterijskom zidu)
Postojanje poremećaja krvnih sudova
Postojanje nasledne bolesti vezivnog tkiva
Postojanje povišenog krvnog pritiska
Intenzivno fizičko naprezanje
Upotreba ilegalnih droga kao što je kokain
Komplikacije
Potencijalne komplikacije koje mogu nastati usled disekcije koronarnih arterija uključuju:
Recidiv poremećaja, uprkos primenjenom lečenju
Lečenje
Osnovni cilj je lečenje spontane koronarne disekcije (SCAD) u cilju reparacije nastalog oštećenja arterijskog zida kao i uspostavljanje adekvatnog krvnog protoka ka srcu. Terapeutske opcije zavise od veličine i stepena oštećenja arterijskog zida, kao i lokalizacije promene i opšteg zdravstvenog stanja individue.
Terapeutske opcije podrazumevaju:
Primenu antikoagulantnih lekova: medikamenti koji snižavaju broj trombocita u krvi i redukuju rizik za formiranje krvnih ugrušaka.
Antihipertenzivni lekovi: lekovi koji se primenjuju u clju lečenja visokih vrednosti krvnog pritiska kod oštećenja arterije
Koronarna angioplastika i plasiranje stenta: hirurška procedura koja podrazumeva inserciju tubusa (katetera) u opstruisanu arteriju u srcu. Metalni stent se dalje plasira u arteriju u cilju održavanja adekvatnog dijametra lumena i održavanja krvnog protoka ka srcu.
Koronarni arterijski bajpas: hirurška procedura koja podrazumeva uklanjanje krvnog suda iz drugog područja organizma, kao što je donji ektremitet i suturiranje na uzvodnom mestu od lokalizacije opstruisane ili sužene koronarne arterije (premošćavanje suženog segmenta) u cilju uspostavljanja krvnog protoka ka srcu.
Nakon primenjenog tretmana, lekar može preporučiti neku od sledećih vidova terapije u cilju omogućavanja totalnog oporavka kao i prevencije daljih komplikacija:
Kardiovaskularna rehabilitacija: program koji podrazumeva primenu specifičnih vežbi kao i edukativnih i suportivnih mera kreiranih u cilju oporavka individue nakon teškog srčanog oboljenja,
Konsultacija sa genetičarem u vezi sa porodičnom istorijom bolesti
Redovni medicinski pregledi nakon hirurških zahvata u cilju portage za patološkim promenama u krvnim sudovima koji mogu biti manifestni.
