Definicija

Peritonitis predstavlja zapaljensko stanje peritoneuma (sloj tankog tkiva koji okružuje unutrašnji abdominalni zid i prekriva većinu abdominalnih organa). Najčešće je izazvan bakterijskom ili gljivičnom infekcijom. Peritonitis može nastati usled rupture bilo kog organa ili kao komplikacija drugog oboljenja. Najčešći simptomi su intenzivan abdominalni bol u kome je  primena medicinske intervencije od vitalnog značaja.

U slučaju neizlečenja, može se rapidno širiti putem cirkulacije u druge organe, izazivajući disfunkciju multiplih organa i letalnog ishoda. Terapeutske opcije kod peritonitisa najčešće podrazumevaju primenu antibiotika, dok kod je kod ozbiljnijih slučajeva neophodna hirurška terapija.

 

Simptomi

Znaci i simptomi peritonitisa mogu uključivati sledeće:

·         Abdominalni bol i napetost

·         Naduvenost

·         Visoku temperaturu

·         Mučninu i povraćanje

·         Izraženu žeđ

·         Umor

·         Gubitak apetita

·         Dijareju

·         Nemogućnost uriniranja ili adekvatne peristaltike

 

U slučaju da je osoba podvrgnuta peritonealnoj dijalizi, simptomi peritonitisa mogu uključivati:

·         Zamućenu dijaliznu tečnost

·         Bele mrlje ili ugruške u dijalizatu

 

Uzroci

Postoje dva glavna tipa peritonitisa i to su:

Primarni spontani peritonitis: infekcija nastala unutar peritoneuma bez prethodne abdominalne rupture (najčešće usled komplikacija oboljenja jetre kao što je ciroza)

Sekundarni peritonitis: povreda ili infekcija u abdominalnoj duplji koja omogućava infektivnim mikroorganizmima prodor u peritoneum.

U većini slučajeva, uzrok rupture najčešče je lokalizovan unutar abdominalnog zida. Ruptura može uzrokovati prelazak bakterija ili hemijskih supstanci iz različitih delova tela ka peritoneumu i izazvati kontaminaciju. Najčešči uzroci rupture koji vode ka nastanku peritonitisa su:

·         Medicinske procedure, kao što je peritonealna dijaliza

·         Ruptura apendiksa, peptičkog čira ili perforiranog debelog creva

·         Pankreatitis: zapaljenski process pankreasa

·         Divertikulitis: infekcija manjih, vrećastih proširenja zida digestivnog sistema

·         Povreda ili trauma

 

Faktori rizika

Nekoliko faktora rizika mogu povećati rizik za nastanak i razvoj pertonitisa:

·         Peritonealna dijaliza. Peritonitis je najčešći kod osoba na dijaliznoj peritonealnoj terapiji (nehigijensko okruženje/kateter kontaminiran mikroorganizmima)

·         Određena medicinska stanja (Ciroza, appendicitis, Kronova bolest, peptički ulcer, divertikulitis i pankreatitis )

·         Prethodna istorija peritonitisa

 

Komplikacije

Ako se pristupi lečenju, peritonitis se može proširiti izvan peritoneuma i izazvati dalje komplikacije u organizmu kao što su:

·         Bakterijemija: Infekcija prisutna u krvotoku

·         Sepsa: Životno ugrožavajuće stanje koje podrazumeva širenje infekcije krzo ceo organizam

 

Lečenje

Treapeutski pristup peritonitisu zavisi od tačnog uzroka oboljenja. U slučaju da je izazvan infekcijom usled prisustva drugih medicinskih stanja (sekundarni peritonitis), terapeutski pristup podrazumeva sledeće:

·        Primenu antibiotika u cilju borbe protiv infekcije kao i prevenciju njenog širenja (tip i vrsta antibiotske terapije zavisi od ozbiljnosti stanja kao i tipa peritonitisa kod obolele individue)

·        Hirurški pristup u cilju uklanjanja inficiranog tkiva i lečenja uzročnog stanja infekcije

·        Drugi terapeutski modaliteti (medikamentozna terapija, intravenska primena tečnosti , suplementacija kiseonika, transfuzije krvi)

 

Prevencija

Često je peritonitis udružen sa peritonealnom dijalizom i izazvan neadekvatnim higijenskim uslovima kao i  prisustvom bakterija na kateteru koje invadiraju organizam. Postoji nekoliko preporuka radi potencijalne prevencije peritonitisa:

Primena zadovoljavajuće oralne higijene kao i pranje ruku više puta

Čišćenje kože u okolini katetera svakodnevnom primenom antiseptika

Adekvatno skladištenje medicinskih proizvoda u sanitarnu regiju

Nošenje hirurških maski tokom dijalizne izmene tečnosti

Izbegavanje ležanja sa kućnim ljubimcima u cilju prevencije bakterijske kontaminacije.