Termin intersticijska bolest pluća ne označava samo jednu bolest, već se odnosi na čitavu grupu bolesti koje se javljaju na plućnom tkivu, plućnoj maramici i membrani pluća. Ove bolesti izazivaju progrestivno nastajanje ožiljačnog tkiva.

Ožiljačno tkivo je vrsta novonastalog tkiva koja se formira zarastanjem rana. Ožiljačno tkivo se značajno razlikuje od normalnog zdravog tkiva po čvrstoći i strukturi. Preterane količine ožiljačnog tkiva dovode do progresivnog stvrdnjavanja tkiva pluća što može onemogućiti normalno disanje i opskrbljivanje krvi kiseonikom.

Ožiljačno tkivo na plućima predstavlja trajno oštećenje koje se ne može izlečiti. Postoje terapije kojima se može usporiti dejstvo ove bolesti, ali kod većine ljudi dođe do smanjene funkcije jednog ili oba pluća.

 

Simptomi

Primarni znaci i simptomi intersticijskih bolesti pluća su suvi kašalj, dubitak daha kao, glasno i otežano disanje.

Pacijenti koji primete ove ili slične simptome treba odmah da se obrate lekaru. Većina bolesti pluća se teško dijagnozira i još teže leči, te rano otkrivanje znatno umanjuje šanse od nastajanja trajnog oštećenja pluća i sposobnosti disanja.

 

Uzroci

Intersticijske bolesti pluća se uglavnom javljaju kao posledica procesa zarastanja nakon povrede pluća.

Prilikom bilo kakve povrede tkiva organa, telo stvara količinu ožiljačnog tkiva dovoljnu da pokrije samo predeo zahvaćen ranom. Na taj način se osigurava brzo i normalno zarastanje svih povreda i rana na tkivima.

Kod intersticijskih bolesti pluća dolazi do poremećaja u procesu zarastanja povreda na tkivu pluća, te se ožiljačno tkivo stvara i oko alveola i arterija. Preterana količina ožiljačnog tkiva dovodi do stvrdnjavanja tog dela pluća što onemogućava normalno funkcionisanje alveola i arterija. Može doći do intenzivnog stvrdnjavanja plućne membrane što onemogućava širenje pluća prilikom disanja, kao i do sužavanja arterija koje opskrbljuju telo kiseonikom iz pluća.

U najvećem broju slučajeva intersticijskih bolesti pluća tačan uzrok nije poznat. One često mogu nastati kao posledica autoimunih ili reumatoloških bolesti, kao i izloženosti agentima koji oštećuju plućno tkivo. Do stvaranja rana na plućima može doći i uzimanjem određenih lekova, kao i izlaganjem radijaciji ili toksičnim hemikalijama.

Faktori koji mogu izazvati intersticijalne bolesti pluća su:

·         Direktan kontakt sa pticama ili proizvodima koji sadrže perje

·         Udisanje prašine od uglja, žitarica i silikata

·         Udisanje fragmenata azbesta

·         Izloženost buđi u kupatilima, podrumima i kuhinjama

·         Hemoterapija

·         Imunomodulirajući lekovi kojima se leče karcinomi

·         Lekovi za srčana oboljenja

·         Antibiotici

·         Terapija radijacijom za karcinome u plućima ili grudima

 

Intersticijalne bolesti pluća se takođe mogu javiti kao posledica nekih od sledećih oboljenja:

·         Dermatomijozitisa i polimijozitisa

·         Bolesti vezivnih tkiva

·         Reumatoidnog artritisa

·         Sarkoidoze

·         Skleroderme

·         Sjogrenovog sindroma.

 

Faktori rizika

Faktori koji povećavaju rizik od nastajanja intersticijalnih bolesti pluća su:

·         Starost – uglavnom se javlja kod odraslih

·         Izloženost toksinima

·         Istorija intersticijalnih ili drugih bolesti pluća u porodici

·         Hemoterapija i terapija radijacijom

·         Pušenje

·         Terapija imunomodulantima.

 

Komplikacije

Intersticijalne bolesti pluća mogu dovesti do sledećih komplikacija:

·         Akutna deterioracija pluća

·         Plućna hipertenzija

·         Hipoksemija – nizak nivo kiseonika u krvi

·         Zatajenje respiratornog sistema

·         Gastroezofagealna refluksna bolest.

 

Prevencija

Prevencija intersticijalnih bolesti pluća svodi se na smanjivanje faktora rizika. Pacijentima sa povećanim rizikom od ovog oboljenja pluća se preporučuju redovne kontrole kod pulmonologa, kao i zdrava ishrana i redovna fizička aktivnost. Pušačima se savetuje da ostave cigarete, a deci sa genetskom predispozicijom za ove bolesti se preporučuje vakcinacija.