Bolestima srca se smatraju sva stanja, sindromi i oboljenja koja utiču na normalno funckionisanje srca. Bolesti srca se često nazivaju i kardiovaskularnim bolestima. Neke od najčešćih kardiovaskularnih bolesti su oboljenja krvnih sudova srca kao na primer koronarna arterijska bolest, aritmije (problemi sa brzinom otkucaja srca) kao i kongenitalni srčani defekti.

Kardiovaskularne bolesti najčešće nastaju kao posledica stanja koja dovode do sužavanja ili blokade krvnih sudova koji vode do srca. Prekinut ili smanjen dotok krvi do srca može izazvati zatajenje srca, srčani udar, intenzivan bol u grudima ili šlog.

Bolesti koje se javljaju na srčanom mišiću i srčanim zaliscima, kao i bolesti koje utiču na ritam otkucaja srca takođe se smatraju vrstom kardiovaskularnih, odnosno bolesti srca.

Veliki broj kardiovaskularnih bolesti se može sprečiti ili čak izlečiti vođenjem zdravog života sa redovnom fizičkom aktivnošću i izbalansiranom ishranom.

 

Simptomi

Simptomi bolesti srca mogu značajno varirati u zavisnosti od toga koja je vrsta bolesti u pitanju.

Simptomi bolesti srca u krvnim sudovima (aterosklerotične bolesti) mogu biti:

·         Angina – bol u grudima

·         Gubitak daha

·         Bol, utrnutost, slabost ili hladnoća u hogama i rukama – dešava se kada su oštećeni krvni sudovi u ekstremitetima

·         Bol u vratu, vilici, grlu, gornjem delu abdomena i leđima

 

Simptomi bolesti srca koje su posledica srčanih aritmija:

·         Treperenje pluća

·         Tahikardija – ubrzan rad srca

·         Bradikardija – usporen rad srca

·         Bol i neprijatan osećaj u plućima

·         Gubitak daha

·         Konfuzija

·         Vrtoglavica

·         Gubitak svesti

 

Simptomi kongenitalnih srčanih defekata:

·         Cijanoza – pojava plave ili sive boje kože

·         Oticanje u nogama, abdomenu ili u predelu oko očiju

·         Gubitak daha kod odojčadi prilikom dojenja

·         Usporen rast i razvoj kod novorođenčadi

 

Neki od drugih, manje ozbiljnih simptoma kojima se manifestuju kongenitalni srčani defekti:

·         Gubitak daha za vreme vežbanja ili intenzivne fizičke aktivnosti

·         Lako umaranje za vreme fizičke aktivnosti

·         Oticanje šaka, zglobova, članaka i stopala

 

Simptomi bolesti srca koje nastaju kao posledica slabosti srčanog mišića (dilatirane kardiomiopatije) su:

·         Gubitak daha prilikom fizičke aktivnosti i mirovanja

·         Oticanje nogu, članaka i stopala

·         Umor

·         Malaksalost

·         Neravnomerni i snažni otkucaji srca

·         Vrtoglavica, konfuzija i gubitak svesti

 

Bolesti srca koje nastaju kao posledica infekcija srca:

·         Perikarditis – javlja se na tkivima koja okružuju srce, odnosno perikardijumu

·         Mijokarditis – javlja se na mišiću koji se nalazi u srednjem sloju zidova srca, odnosno mijokardijumu

·         Endokarditis – javlja se na unutrašnjoj membrani koja razdvaja komore i zalistke u srcu, odnosno endokardijumu

 

Simptomi bolesti srca koje nastaju kao posledica infekcija srca:

·         Povišena telesna temperatura i groznica

·         Gubitak daha

·         Plitak dah

·         Umor i malaksalost

·         Oticanje nogu ili abdomena

·         Promene u ritmu otkucaja srca

·         Pojava upornog suvog kašlja

·         Pojava neobičnh osipa ili fleka na koži

 

Simptomi bolesti srca koje nastaju kao posledica bolesti srčanih zalistaka:

·         Umor

·         Gubitak daha

·         Neravnomeran ritam kucanja srca

·         Oticanje stopala i članaka

·         Bol u grudima

·         Sinkopa – učestalo gubljenje svesti

Uzroci

Uzroci bolesti srca mogu značajno varirati u zavisnosti od toga koja je tačno bolest u pitanju.

Uzroci kardiovaskularnih bolesti:

·         Ateroskleroza – ateroskleroza predstavlja oboljenje arterija do koga dolazi preteranom akumulacijom masnih naslaga i plaka na zidovima krvnih sudova. Preterano nagomilavanje ovih naslaga dovodi do stvrdnjavanja i zadebljavanja zidova arterija, što značajno smanjuje količinu krvi koja teče kroz arterije. Ateroskleroza se uglavnom javlja kao posledica nezdrave ishrane, manjka fizičke aktivnosti, preterane gojaznosti i pušenja

 

Uzroci srčanih aritmija:

·         Kongenitalni srčani defekti

·         Koronarna arterijska bolest

·         Povišen krvni pritisak

·         Pušenje

·         Preterano konzumiranje i zloupotreba alkohola

·         Preterano konzumiranje kofeina

·         Dijabetes

·         Konzumiranje ilegalnih droga

·         Stres

·         Određene vrste lekova koji se mogu kupiti bez lekarskog recepta, kao na primer dijetetski suplementi i biljni preparati

·         Bolest srčanih zalistaka

 

Uzroci kongenitalnih srčanih defekata:

·         Promene u strukturi srčanog mišića tokom vremena

·         Uzimanje određenih lekova koji mogu modifikovati strukturu srca

·         Prisustvo gena koji mogu izazvati stvaranje deformiteta na srcu

·         Promena količine krvi koja teče kroz srce ploda u materici

 

Uzroci kardiomiopatija (zadebljanja ili uvećanja srčanog mišića):

·         Dilatirana kardiomiopatija – ova vrsta kardiomiopatije nastaje kao posledica ishemijske bolesti srca, odnosno smanjenog dotoka krvi do srca. Može nasatati i kao posledica infekcija, izloženosti toksinima, uzimanja ilegalnih droga kao i prisustva gena koji dovodi do ishemije

·         Hiperotrofična kardiomiopatija – oboljenja vezivnih tkiva ili preterano nagomilavanje gvožđa u telu mogu dovesti do hiperotrofične kardiomiopatije. Ova vrsta kardiomiopatije dovodi do smanjivanja elastičnosti srčanog mišića i njegovog postepenog stvrdnjavanja. Često se može javiti i bez vidljivog uzroka. Povećan rizik od ove vrste kardiomiopatije imaju pacijenti koji primaju terapije protiv karcinoma

 

Uzroci infekcija srca:

·         Bakterije

·         Virusi

·         Paraziti

 

Uzroci bolest srčanih zalistaka:

·         Reumatska groznica

·         Infekcije – najčešće infektivni endokarditis

·         Bolesti vezivnog tkiva

Faktori rizika

Faktori koji povećavaju rizik od bolesti srca su:

·         Starost – rizik od ovih bolesti se povećava sa godinama

·         Pol – muškarci su podložniji bolestima srca

·         Istorija srčanih oboljenja u porodici

·         Pušenje

·         Nezdrava ishrana

·         Povišen krvni pritisak – hipertenzija

·         Povišen nivo holesterola u krvi

·         Dijabetes

·         Preterana gojaznost

·         Konstantna izloženost stresu

·         Nedovoljno fizičke aktivnosti

·         Loše održavanje lične higijene

Komplikacije

Komplikacije koje mogu nastati kao posledica bolesti srca su:

·         Zatajenje srca – nemogućnost srca da pumpa dovoljnu količinu krvi

·         Srčani udar – nastaje kada se usled tromba ili ateroskleroze prekine dotok krvi do srca

·         Šlog – prekinut dotok krvi do mozga

·         Aneurizma – zadebljanje na zidovima arterija

·         Bolest perifernih arterija

·         Akutno zatajenje srca

Prevencija

Rizik od nastajanja bolesti srca može se umanjiti primenjivanjem sledećih metoda:

·         Prestanak pušenja

·         Regulisanje nivoa krvnog pritiska i holesterola

·         Kontrolisanje simptoma dijabetesa

·         Redovna fizička aktivnost

·         Održavanje normalne telesne težine

·         Održavanje lične higijene.