Bazocelularni karcinom je vrsta karcinoma kože kod ljudi. Javlja se na bazalnim ćelijama koje se nalaze u poslednjem sloju epidermisa, tj. spoljašnjeg sloja kože. Najčešći je karcinom kože sa najvišom stopom izlečenja i uglavnom nema smrtan ishod.

Uzroci

Najčešći uzroci bazocelularnog karcinoma su:

·         Preterano izlaganje UV zračenju

·         Izlaganje toksičnim supstancama

·         Postojanje  prethodnog imunokompromitujućeg stanja

Simptomi

Ova vrsta karcinoma kože se uglavnom javlja na glavi ili vratu, delovima tela koji su najviše izloženi UV zračenju. Ređe se mogu javiti i na ostalim delovima tela.

Bazocelularni karcinom se manifestuje blagim ispupčenjem ili ranom na koži koje se naizgled ne može izlečiti. Može se pojaviti u nekim od ovih oblika:

·         Sjajno, sedefasto ispupčenje sa površinom koja podseća na vosak. Ovakvo ispupčenje se vrlo lako raskrvari i na njemu se ubrzo stvara krasta. Kod tamnoputijih ljudi može biti tamno braon ili crne boje.

·         Ravna ispucala fleka nekoliko nijansi svetlija od kože. Javlja se na grudima ili leđima, gde može dostići i dvadesetak centimetara u obimu.

·         Sjajan ožiljak bele boje. Ova varijanta bazocelularnog karcinoma je najinfiltrativnija i najteže se uočava.

Faktori rizika

Uzroci ovog karcinoma mogu varirati u zavisnoti od njegovog tipa, ali se sa sigurnošću mogu izdvojiti sledeći faktori rizika:

·         Dugotrajna izloženost suncu, radijaciji ili arseniku

·         Svetla put i osetljiva koža – ova vrsta karcinoma retka je kod ljudi tamnijih rasa

·         Pol – bazocelularni karcinom češći je kod muškaraca nego kod žena

·         Starost – uglavnom se javlja posle 50. godine života

·         Istorija karcinoma kože u porodici

·         Uzimanje imunosupresivnih lekova – oslabljen imuni sistem postaje podložniji razvoju karcinoma

·         Genetska oboljenja – genetska oboljenja koja izazivaju povećanu osetljivost kože na UV zračenje znatno povećavaju rizik od bazocelularnog karcinoma (npr. kseroderma pigmentozum)

Komplikacije

Postoji velika mogućnost da se bazocelularni karcinom vrati nakon izlečenja, i to na isto mesto. Ukoliko se ovo desi, može se razviti u druge oblike karcinoma kože koji su dosta invazivniji i opasniji. U najgorem slučaju, ovaj karcinom se može proširiti na okolne mišiće, nerve ili kosti, a u retkim slučajevima i na druge delove tela.

Prevencija

Primenjivanjem sledećih metoda predostrožnosti može se znatno umanjiti verovatnoća dobijanja bezocelularnog karcinoma:

·         Izbegavanje dugotrajnog i direktnog izlaganja suncu, pogotovo u vremenu kada je ono najjače, između 12 i 17 časova.

·         Svakodnevno korišćenje kreme sa zaštitnim faktorom – najmanji preporučeni zaštitni faktor je 15

·         Nošenje zaštitne odeće: dugačkih rukava i pantalona, šešira i naočara za sunce koje blokiraju UVA i UVB zrake

·         Izbegavanje solarijuma – dotrajale ili neispravne lampe emituju koncentrisane UV zrake koji znatno brže oštećuju kožu

·         Redovno proveravanje kože – redovnim pregledom kože karcinom se može uočiti pre nego što metastazira, što znatno olakšava lečenje