ARDS predstavlja akutni respiratorni poremećaj koji nastaje kada se višak tečnosti akumulira u manjim, elastičnim alveolarnim vrećicama plućnog parenhima. Povećana količina tečnosti u plućima podrazumeva manju količinu kiseonika koja dospeva u cirkulatorni sistem. Usled toga nastaje smanjena koncentracija kiseonika u tkivima.
ARDS najčešće nastaje kod osoba koje su već u životno ugrožavajućem stanju ili poseduju teže povrede tela. Respiratorna insuficijencija je osnovni simptom ARDS, koja najčešće nastaje unutar nekoliko dana nakon početka osnovnog oboljenja ili traumatskog akcidenta.
Kod većine individua nastanak ARDS je fatalan. Rizik za nastanak letalnog ishoda povećava se sa starošću i komorbiditetima. Kod individua nakon ARDS-a, većina se oporavi u potpunosti dok kod određenih nastaju posledice na plućnom parenhimu.
Simptomi
Simptomi ARDS-a mogu varirati u intenzitetu, u zavisnosti od uzroka i stepena oštećenja, kao i uzročnog faktora. Oni mogu biti.
Nizak krvni pritisak
Težak pormećaj respiracije
Otežano i neuobičajeno ubrzano disanje
Konfuzija i ekstreman umor
Uzroci
Uzrok nastanka ARDS jeste tečnost koja se nakuplja van najmanjih krvnih sudova (kapilara) u plućnom parenhimu u vidu alveolarnih vrećica u kojima se krv oksigenira. U fiziološkim uslovima prisutna je protektivna membrane koja održava adekvatan nivo tečnosti u krvnim sudovima. Teži poremećaji ili povrede, mogu izazvati nastanak inflamatornog procesa koji uslovljava isticanje tečnosti.
Najčešći uzročni faktor ARDS podrazumeva:
Sepsa
Inhalacija štetnih supstanci
Teška pneumonija
Povreda glave, grudnog koša ili politrauma
Faktori rizika
Kod većine individua kod kojih nastane ARDS prethodno su već hospitalizovane usled drugih poremećaja. Postoje dodatni rizici u slučaju nastanka ili preteće bakterijemije u cirkulaciji (sepsa).
Kod osoba sa ličnom anamnezom zloupotrebe alkohola, postoji veći rizik za nastanak ARDS. Kod njih je takođe povećana verovatnoća za nastanak letalnog ishoda usled ARDS-a.
Komplikacije
Napredak u terapuetskom pristupu kod pacijenata sa ARDS-om, koji predstavlja ozbiljan poremećaj, omogućava većini inidividua bolji procenar preživljavanja. Ipak, kod većine rekonvalescenata nastaju doživotne komplikacije, kao što su:
Ožiljne promene u plućima (plućna fibroza),
Kolaps plućnog tkiva (pneumotoraks) ,
Pojačano zgrušavanje krvi,
Infekcije,
Poremećaj plućne funkcije,
Poremećaji memorije, pamćenja i emocionalna nestabilnost
Prevencija
Kod prevencije ARDS-a neophodno je identifikovati pacijente sa povišenim rizikom za nastanak ARDS-a.
Implementacija preventivnih mera zahteva algoritam za ranu detekciju.
Kombinacija ranog kliničkog predviđanja zahtev algoritam kao i prediktivne skorove koji mogu biti od kliničke važnosti u cilju implementacije preventivnih strategija.
