Definicija
Kada nastane dilatacija krvnog suda ili uvećanje jednog segmenta, lekari tu promenu nazivaju aneurizma. Aneurizma poplitealne arterije predstavlja njeno proširenje koje nastaje u zidu arterije, koja snabdeva zglob kolena, natkolenicu i potkolenicu krvlju. U određenim slučajevima, može nastati ruptura poplitealne aneurizme, što će usloviti nastanak životno ugrožavajućeg nekontrolisanog krvarenja koje potencijalno može voditi ka amputaciji odgovarajućeg donjeg ekstremiteta.
Simptomi
Kod većine osoba, poplitealna aneurizma je asimptomatskog karaktera. Ipak, najčešći zajednički simptomi su:
· Zatkoleni bol
· Bol ili utrnulost stopala
· Nakupljanje kolekcije vodenog sadržaja u donjim regijama noge
· Bolne rane ili ulceri na koži stopala koji ne zaceljuju
· Gangrena (nekroza tkiva)- najčešće zahteva amputaciju određenog stepena
Uzroci
Tačan etiopatogenetski mehanizam nastanka poplitealne aneurizme još uvek je nepoznat, iako naučnici veruju da ateroskleroza, koja se naziva i ‘’otvrdnuće arterije’’ igra ključnu ulogu u njenom nastanku. Sa starenjem individue, njihove arterije postaju opstruisane usled razvoja ateroskleroze, likvidne supstance koja se naziva plak i koja se formira u regiji unutrašnjeg zida arterije. Tokom vremena, opisani process može usloviti otvrdnuće i posledično slabljenje zida arterije.
Faktori rizika
Postoji nekoliko faktora koji mogu povećati rizik za nastanak aneurizme poplitealne arterije i oni podrazumevaju:
Konzumaciju duvana
Prekomernu gojaznost
Postojanje visokog krvnog pritiska
Postojanje visokih vrednosti holesterola
Postojanje pozitivne porodične anamneze srčanog ili valvularnog oboljenja
Prethodnu rekonstrukciju krvnih sudova u jednom ili oba donja ekstremiteta
Lečenje
Većina terapeutskih modaliteta kod aneurizme poplitealne arterije zasnivaju se na brojnim faktorima koji podrazumevaju godine starosti osobe, opšte zdravstveno stanje, prisutne simptome kao i složenost neophodnih intervencija. U najvećem broju slučajeva, eksperti savetuju rekonstrukciju poplitealne aneurizme dijametra većeg od 3 cm. Procenat izlečenja kod tretiranih pacijenata zavisi od stanja arterija i stepena prisutnog oštećenja usled postojanja krvnog ugruška.
Postoji nekoliko metoda koje uključuju:
Hirurški pristup: kod otvorene hirurgije, operator putem reza na koži i potkoži pristupa direktno aneurizmi. Osnovni cilj je eliminacija aneurizmatičnog procesa iz cirkulatornog sistema pri čemu se vrši njeno odsecanje (ligiranje) na mestima iznad i ispod nivoa aneurizme.
Postoje dva pristupa ovoj operativnoj tehnici koja mogu podrazumevati pristup sa zadnje strane kolena (ređi , zadnji pristup) ili duž unutrašnje (medijalne) ivice donjeg ekstremiteta (češći, medijalni pristup).
Tromboliza: operativna tehnika kojom se iz arterije nishodnim putem odstranjuje aneurizmatični proces u slučaju da postanu opstruisane krvnim ugruškom kada nastaje apsolutna opstrukcija aneurizmom.
Ova tehnika koristi se u cilju ponovnog otvaranja opstruisane aneurizme, iako ne leči samu aneurizmu, može biti od koristi kod pripreme arterija za glavni metod lečenja aneurizme.
Endovaskularne tehnike: procedura koja podrazumeva plasiranje graftnog stenta (tubusa) putem aneurizme poplitealne arterije u cilju kreiranja novog cirkulatornog pristupa. Krv će proticati duž plasiranog grafta ka potkolenici i stopalu. Ovo omogućava prevenciju nastanka pokretanja krvnog ugruška kao i opstrukciju arterija donjih ekstremiteta, prevenciju rupture aneurizme kao i izbegavanje opstrukcije arterije kolena.
