Šta je gornja šuplja vena ?
Gornja šuplja vena je velika vena smeštena u gornjem prednjem medijastinumu. Medijastinum je prostor ograničen grudnim košom s prednje strane, plućima sa leve i desne strane i slezinom na zadnjoj strain. Podeljen je na 4 manja dela (gornji, srednji, prednji i zadnji), u medijastinumu se nalazi srce, krvni sudovi, bronije kao i deo jednjaka.
Gornja šuplja vena je odgovorna za transport krvi koja sadrži ugljen dioksid iz organa u gorenjm delu tela (glave, vrata, gornjih ekstremiteta i nekih organa grudnog koša) pre srcu. Srce potom šalje tu krv u pluća gde se obavlja razmena gasova i gde se krv obogaćuje kiseonikom. Ta krv se zatim raznosi putem arterijskog sistema po čitavom telu.
Vena cava superior je dugačka oko 7 cm dok joj je prečnik 22mm. Ne postoji zalisak koji odvaja gornju šuplju venu od desne pretkomore. Gornja šuplja vena nastaje spajanjem dve velike brahiocefalične vene (poznate i kao vena inominata) koja se spušta do grudne kosti, do treće rebarne hrskavice udesno, probija perikardijum (membranu koja obaavija srce i početne delove arterijskih krvnih sudova), gde se neposredno pre ulaska u desnu pretkomoru sa gornje prednje strane srca, spaja sa neparnom venom (venom azigos).
Ukoliko gornja šuplja postane zakrčena ili blokirana, to može dovesti do stanja poznatog kao opstrukcija VKS. Opstrukcija gornje šuplje vene obično je izazvana rakom (rakom pluća, metastazama ili zbog limfoma) ili tumora u medijastinumu. Iako je to stanje retko, ono može dovesti do ozbiljnih simptoma poput otoka, mučnine, povraćanja, promena čula vida, kratkog daha, bolova u grduima, blokadom grla, nesvestica, glavobolja. Brzina blokade, kao i njena lokacija određuju težinu sindroma. Što se brže vena blokira to su simptomi teži jer ostale vene nemaju vremena da se isprazne i prime veći dotok krvi. U tim slučajevima, pacijentu će biti potreban ventilator kako bi mogao da diše. Ponekad druge vene mogu da preuzmu ulogu gornje šuplje vene ukoliko je ona blokirana, ali je za taj proces potrebno vreme.
Lečenje sindroma opstrukcije gornje šuplje vene zavisi od uzroka blokade, težine simptoma, ukupnog zdravstvenog stanja pacijenta i drugih preferenci. Među metode lečenja problema sa gornjom šupljom venom, mogu se primeniti: radioterapija, hemoterapija, tromboliza, ugradnja stenta i hirurški zahvat. Veoma je važno da se pacijentu postavi odgovarajuća dijagnoza kako bi se odredilo lečenje i sprečila pojava daljih komplikacija (koje mogu biti veoma teške i fatalne).
Koja je uloga gornje šuplje vene?
Gornja šuplja vena je isključivo odgovorna za transport krvi sa ugljen-dioskidom iz gornjih delova tela (glava, vrat, gornji ekstremiteti i neki organi grudnog koša) prema srcu, odakle se krv dalje šalje prema plućima. Putem malog, odnosno plućnog krvotoka, krv se prečišćava i šalje nazad u srce odakle se krv obogaćena kiseonikom i hranljivim materijama prosleđuje u ostale delove našeg tela.
