Stenoza ureteropelvičnog spoja

 

Uvod: Šta je stenoza ureteropelvičnog spoja?

Stenoza ureteropelvičnoj spoja, često i samo ureteralna stenoza, je oboljenje urinarnog trakta do koga dolazi kada se pojavi prepreka u normalnom toku urina iz bubrega do uretera. Ureteralna stenoza je kongenitalno oboljenje – to znači da se dobija po rođenju i na njegovo nastajanje se slabo može uticati. Iako je to kongenitalno oboljenje, stenoza ureteropelvičnog spoja se često prvi put manifestuje nakon tridesete godine života.

U 80% slučajeva ureteralna stenoza nastaje kao posledica pojave opstrukcije u spoju između uretera i karlice, a nešto ređe joj uzrok može biti ekstrinzična kompresija. Ova vrsta kompresije nastaje kao posledica pojave vaskularnih spojeva u ureteropelvičnom predelu, kao i lošom pozicijom uretera. Ukoliko se ureter nastavlja previsoko u bešiku može dođi do preklapanja i pojave opstrukcije. Ovaj slučaj je veoma teško uočiti bez specijalističkog pregleda.

 

Simptomi: Kako da znam da li je u pitanju stenoza ureteropelvičnog spoja?

Ureteralna stenoza je kongenitalno oboljenje koje se često manifestuje nakon tridesete, a češće u poznijim godinama života. Postoje i slučajevi gde je data dijagnoza ureteralne stenoze kada je slučajno uočena na drugom pregledu, a simptomi se nikada nisu pojavili.

Ukoliko se stenoza ureteropelvičnog spoja aktivira, dolazi do pojave akutnog bola u abdomenu ili hronične upale mišića stomaka i donjeg dela leđa. Simptomi ove vrste stenoze često mogu podsećati na simtpome renalnih kolika, i javljaju se nakon prevelikog unosa tečnosti, i to su uglavnom sporadičan intenzivan bol u lumbarnom predelu, bol prilikom mokrenja, mučnina i povraćanje.

Ureteralna stenoza predstavlja prvi stadijum nastajanja agregata u urinarnom traktu koji vode do pojave renalnik kolika i hematurije. Pacijenti koji pate od urinarne stenoze često dobiju dijagnozu od lekara kojima su se obraćali zbog učestalih infekcija urinarnog trakta, pijelonefritisa sa pijurijom kao i hematurije.

 

Epidemologija: Koliko je česta stenoza pelvično-ureternog zgloba?

Stenoza koja se javlja u pelvično-ureternom zglobu je prilično retka infekcija kod odraslih. Ukoliko dođe do nastanka ove vrste stenoze, uglavnom je zbog izloženosti stenoze spoja urinarnog trakta i uretera u prenatalnom periodu.

Ova vrsta opstrukcije, odnosno stenoze, se dosta češće javlja kod muškaraca nego kod žena, i to u odnostu 5:2. Uglavnom se nalazi na levoj strani urinarnog trakta, a u 10-15% slučajeva je u pitanju bilateralna stenoza, tj. stenoza na obe strane urinarnog trakta.

 

Dijagnoza: Kako se dijagnozira stenoza ureteropelvičnog spoja?

Prvi korak u davanju dijagnoze ureteralne stenoze je anamneza, odnosno razgovor sa pacijentom i uzimanje podataka o njegovom zdravstvenom stanju i simptomima. Kada se stvori celokupan prikaz trenutnog stanja pacijenta i sakupi detaljna zdravstvena istorija, prelazi se na sledeći korak a to su dijagnostička ispitivanja.

Neka od dijagnostičkih testova i ispitivanja kojima se može dijagnozirati stenoza ureteropelvičnog spoja su:

• Ultrazvuk abdomena
• CT skeniranje abdomena sa ubacivanjem kontrastne farbe
• Sekvencijalna renalna scintografija
• Testiranje krvi na PSA markere (Prostate Specific Agents) – posebne markere koji se javljaju u krvi ukoliko dođe do opstrukcije urinarnog trakta i poremećaja funkcije prostate
• Merenje toka urina i procena stanja reziduala u bešici – ovim se ocenjuje stanje toka urina i verifikuje postojanje problema ili opstrukcije u urinarnom traktu, kao i proverava da li dolazi do potpunog pražnjenja bešike nakon uriniranja
• Transrektalna ultrasonoskopija prostate – ubacivanjem sonde kroz rektum vrši se merenje zapremine prostate kako bi se odredilo da li ona utiče na stvaranje blokade u urinarnom traktu ukoliko nije potvrđeno prisustvo druge opstrukcije

 

Lečenje: Kako se leči stenoza ureteropelvičnog spoja?

Stenoza ureteropelvičnog spoja je kongenitalna bolest kao i svaka druga, i samim tim se ne može lečiti lekovima. Lečenje ove vrste ureteralne stenoze zahteva korektivnu hiruršku proceduru koja se naziva pijeloplastija. Pijeloplastija predstavlja odvajanje i odstranjivanje odumrlog dela uretera i zašivanje preostalih krajeva uretera kako bi se očuvala normalna funkcija urinarnog trakta.

Poslednjih decenija došlo je do značajnih tehnoloških napredaka u oblasti pijeloplastije kojima se umanjila invazivnost operacionog postupka. Modernim operacionim tehnologijama i metodama smanjuje se rizik od operativnih i postoperativnih komplikacija, i znatno se podiže stopa uspešnosti operacije. Stopa rekurencije bolesti je veoma mala a udobnost pacijenta na najvišem nivou.

Pijeloskopija se može obavljati endoskopijom ili laparoskopijom sa robotskom asistencijom. Endoskopije se koristi isključivo kada su u pitanju slučajevi rekurencije bolesti, i uglavnom se pacijenti leče laparoskopijom sa robotskom asistencijom. Ova vrsta laparoskopije koristi revolucionarni metod jedinstvenog tehničkog reza – tehnike kojom robotska ruka jednim minimalno invazivnim rezom obezbeđuje direktan prilaz ureteropelvičnom spoju.

 

Šta se dešava za vreme pijeloplastije sa robotskom asistencijom?

Ova operacija vrši se korišćenjem minimalno invazivne tehnike jednog reza zahvaljujući naprednom robotskom sistemu Da Vinči. Robotska tehnologija omogućava hiruzima mikroskopski prikaz obolelog dela tela kao i povećanu mobilnost i fleksibilnost hirurških elemenata. Ova tehnologija u potpunosti eliminiše mogućnost ljudske greške i omogućava preciznost koju nije moguće postići ljudskom rukom. Operacija se radi pod totalnom anestezijom, a pacijent je pozicioniran na operacionom stolu u polu-ležećem položaju pod uglom od 30°.

Procedura pijeloplastije se sastoji od izdvajanja i odstranjivanja odumrlog dela uretera i zašivanja preostalih krajeva mokraćnog kanala. Kako bi se omogućilo što brže i efikasnije zarastanje rane, unutar uretera se postavlja mrežasta zaštita, a na početak i kraj uretera se postavlja kateter – jedan koji vodi iz bubrega u ureter i drugi koji vodi iz uretera u bešiku. Ovi sićušni implanti se ne mogu videti niti osetiti i ugrađuju se kako bi se pacijent što brže oporavio. Nakon što rana zaraste ovi implanti se vade hirurškim putem, što obično bude oko mesec dana nakon operacije.

Postoperativni oporavak pacijenta zahteva trodnevni boravak u bolnici kako bi se moglo pratiti njegovo stanje  i sprečio nastank komplikacija. Dva dana nakon operacije pacijentu se odstranjuje kateter, i četvrti dan on odlazi kući na dalji postoperativni oporavak.

 

Kako se pacijent oseća nakon ove procedure?

Cilj ove intervencije je otklanjanje uzroka blokade urinarnog trakta i oslobađanje od simptoma renalnih kolika, akutnog bola u abdomenu kao i očuvanje funkcije bubrega. Nakon pijeloplastije pacijent oseća trajno olakšanje od ovih simptoma čak i ako postoperativni oporavak može biti neprijatan.

 

Kako se prati stanje pacijenta nakon ove procedure?

Nakon tri dana postoperativnog oporavka u bolnici, ukoliko ne dođe do pojave komplikacija pacijent dolazi na ponovnu kontrolu nakon trideset dana. Ova kontrola omogućava lekarima da dobiju celokupnu sliku stanja pacijenta nakon operacije, i uključuje sledeća anlize:

• Celokupna krvna slika
• Analiza urina
• Kompletna urinokultura
• Ultrazvuk abdomena

Nakon ovih analiza pacijentu se uklanja ureteralni kateter i mrežasti implant iz mokraćnog kanala ukoliko je postavljen u toku pijeloplastije.