Karcinom žučnih vodova nastaje u bilijarnim duktusima, vodovima kojima se od jetre žuč prenosi ka tankim crevima. Žuč se proizvodi u jetri i zadužena je za razgradnju masti i učestvuje u procesu varenja (digestiju). Žuč se deponuje u žučnoj kesi. Najmanji, mnogobrojni žužni vodovi u jetri formiraju levi i desni žučni vodu koji napušta jetru na njenom donjem uglu. To su takozvani intrahepatični žučni vodovi koji se međusobno spajaju gradeći zajednički žučni vod koji prolazi kroz pankreas (gušteraču), spaja se sa pankreasnim žučnim vodovima i izliva u tanko crevo.
Uopšteno, na osnovu lokalizacije razlikuju se 3 tipa karcinoma žučnih vodova:
Intrahepatični karcinom žučnih vodova – lokalizovan unutar jetre, može se ponekad zmeniti sa karcinomom jetre s obzirom na intrahepatičnu lokalizaciju
Perihilarni (hilarni) karcinom žučnih vodova – predstavlja najčešći tip, karcinom nastaje u predelu konfluensa levog I desnog hepatičnog spoja duktusa, napuštajući pri tom jetru
Distalni karcinom bilijarnih žučnih vodova – u neposrednoj blizini tankih creva, u predelu zajedničkog žučnog kanala
Perihilarni i distalni karcinom žučnih vodova predstavljaju ekstrahepatične žučne karcinom.
Na osnovu ćelijskog tipa, najveći procenat karcinoma žučnih vodova su adenokarcinomi koji su porekla iz ćelija žlezdanog tkiva. Ređi tipovi predstavljaju sarkome, limfome,
Ovaj tip karcinoma poznat je kao holangiokarcinom predstavlja retku,ali agresivnu formu karcinoma žučnih vodova.
Simptomi
Simptomi karcinoma žučnih vodova javlaju se tek kada nastupi opstrukcija žučnog voda. Njačešće se dijagnoza postavlja u uznapredovalom stadijumu bolesti, iako posotji manji procenat rano detektovanih karcinoma žučnih vodova. Simptomi su sledeći:
Žutica – žuta prebijenost kože i sklera
Pruritus (svrab)
Promena stolice u vidu svetlije prebojenosti ili pojačane masnoće
Tamna prebojenost urina (mokraće)
Bol u predelu trbuha (abdomena), u regiji ispod rebara, karakteristično za uznapredovale forme
Gubitak na težini
Groznica (povišena temperature)
Mučnina i povraćanje
Navedeni simptomi mogu se javiti I u drugim oboljenjima kao što je na primer hepatitis. S toga je lekarski pregled neophodan, kao I dodoatne konsultacije.
Uzroci
Tačan uzrok nastanka karcinoma žučnih vodova još uvek je nepoznat. Najnovija istraživanja opisuju zapaljenski process koji izaziva promene unutar same DNA ćelija, uzrokujući njihov abnormalan rast I deobu pri čemu njihov prekomeran broj dovodi do formiranja tumorske mase. Genetska mutacija predstavlja najznačajniji factor u etiopatogenezi karcinoma. Kod ovog tipa ćelija, gen TP53 pronađen je u najvećem broju karcinoma žučnih vodova.
Faktori rizika
Faktori rizika za nastanak karcinoma žučnih vodova su:
Hronični zapaljenski (inflamatorni) process izazvan različiti etiološkim faktorima kao što su ožiljne promene jetrinog tkiva, kamen žučnih vodova, duktalne ciste, poremećaji u strukturi duktusa, infekcije jetre metiljima, ciroza jetre, hepatits B ili C virus
policistično oboljenje jetre
Caroli sindrom (dilatacija intrahepatičnih duktusa prisutna na rođenju)
Zapaljenska oboljenja creva, koja uključuju kronovu bolest I ulcerativni kolitis
Starost – najčešće oboljevaju osobe preko 60-70 godina
Pozitivna porodična anamneza
Dijabetes
Alkohol – oštećenje jetrinog parenhima je predispozicija za nastanak karcinoma
Gojaznost – poremećaj hormonskog statusa češći je kod ovih osoba te su sklonije kamenu u žuči
Izloženost radioaktivnom zračenju ili azbestoza, radon ili druge hemikalije
Pankreatitis
Konzumacija duvana
Hiv infekcija
Komplikacije
Najčešće komplikacije karcinoma žučnih vodova su hepatične ili udaljene metastaze.
