Η Μονάδα Νευροχειρουργικής και Ογκολογίας ασχολείται με τη χειρουργική θεραπεία ενδογενών, εξωγενών, πρωτοπαθών και μεταστατικών όγκων του κεντρικού νευρικού συστήματος. Μαζί με την θεραπεία όγκων του εγκεφάλου, η Μονάδα συμμετέχει επίσης στη χειρουργική θεραπεία των εγκεφαλικών βλαβών που σχετίζονται με την ανθεκτική στα φάρμακα επιληψία και την επιληψία.
Η μονάδα ειδικεύεται στη θεραπεία ενδογενών όγκων (γλοιωμάτων), ειδικά εκείνων που παρουσιάζουν κακοήθεια χαμηλού βαθμού, η οποία αποτελεί ένα από τα σημεία αναφοράς για θεραπεία σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Η θεραπεία βασίζεται στην έννοια της χειρουργικής θεραπείας σύμφωνα με λειτουργικούς περιορισμούς (λειτουργική νευρο-ογκολογία), όπου η χειρουργική εκτομή έχει όριο στην ανιχνευτική επιφάνεια του εγκεφάλου (φλοιώδες), και στις λειτουργικές περιοχές και των συνδέσεων τους μέσα στον εγκέφαλο (υποφλοιώδες επίπεδο). Χάρη σε αυτή τη μέθοδο (χαρτογράφηση και έλεγχος του εγκεφάλου), μπορεί κανείς να αφαιρέσει εκτεταμένους τεράστιους όγκους στον εγκέφαλο, εντοπισμένους σε κρίσιμες περιοχές του εγκεφάλου, διατηρώντας ταυτόχρονα τη λειτουργική ακεραιότητα του ασθενούς.
Η βάση αυτής της μεθόδου είναι η μελέτη της λειτουργίας του εγκεφάλου του κάθε ασθενούς, κατά την προεγχειρητική και διεγχειρητική διαδικασία, μέσω της χρήσης νευροψυχολογίας, μεθόδων απεικόνισης συντονισμού και διεγχειρητικών μεθόδων προηγμένης απεικόνισης PET, και διεγχειρητικής νευροφυσιολογίας. Ο εγκέφαλος κάθε ασθενούς είναι μοναδικός και η λειτουργική του οργάνωση (η λειτουργία του) εξαρτάται από το ιστορικό του ασθενούς, και είναι αποτέλεσμα μιας σειράς κυκλωμάτων (δικτύων) που συνδέουν διάφορες περιοχές του εγκεφάλου μεταξύ τους και στα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια. Αυτά τα δίκτυα λειτουργούν σε σειρά και κάθε λειτουργία εξαρτάται από το βαθμό της λειτουργικής τους οργάνωσης. Όταν αναπτύσσεται ένας όγκος στον εγκέφαλο, παρεμβαίνει στην ορθή λειτουργία του συστήματος και ο εγκέφαλος προσαρμόζεται στην παρουσία του όγκου και στην ανάπτυξή του, μεταβάλλοντας τον βαθμό λειτουργικής οργάνωσης των διαφόρων δικτυακών συστημάτων. Αυτή η προσαρμοστικότητα και αντιστάθμιση, που ονομάζεται πλαστικότητα του εγκεφάλου, χρησιμοποιείται από τον χειρουργό για την αποτελεσματική αφαίρεση του όγκου και την ταυτόχρονη διατήρηση της λειτουργικής ακεραιότητας του ασθενούς.
Το πρώτο βήμα για την κατανόηση του βαθμού πλαστικότητας είναι η μελέτη της λειτουργίας του εγκεφάλου, μέσω της νευροψυχολογίας και των μεθόδων απεικόνισης. Η νευροψυχολογία παρέχει στον χειρουργό πληροφορίες για τη λειτουργία και την οργάνωση των διαφόρων λειτουργικών δικτύων στον εγκέφαλο, μέσω μιας εκλεπτυσμένης και εκτεταμένης εξέτασης (νευροψυχολογική αξιολόγηση) και ως εκ τούτου καθορίζει το βαθμό της πλαστικότητας. Οι πληροφορίες που αποκτώνται με τη νευροψυχολογία, είναι ενσωματωμένες με εκείνες που λαμβάνονται από τις μεθόδους απεικόνισης (λειτουργική μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου (fMRI) και δεσμιδογραφία (DTI)) και τις εξετάσεις PET.
Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, ο χειρουργός προσδιορίζει τις λειτουργίες (κινητικές, γλωσσικές, οπτικές, οπτικοακουστικές και γνωστικές) στην επιφάνεια του εγκεφάλου, και μέσα στο δίκτυο λόγω διεγχειρητικής νευροφυσιολογίας (ο εγκέφαλος λειτουργεί με ηλεκτρισμό) και νευροψυχολογίας (στην περίπτωση που ο ασθενής είναι ξύπνιος), και ο χειρουργός στηρίζεται σε αυτό με διεγχειρητικές μεθόδους απεικόνισης (CT, υπερηχογράφημα, νευροπλοήγηση).
Χάρη σε αυτή τη μέθοδο (χαρτογράφηση και έλεγχος του εγκεφάλου), μπορεί να εκτελεστεί εκτεταμένη χειρουργική εκτομή, εάν είναι δυνατόν, ακόμη και πέρα από τα όρια ή τις άκρες του όγκου που αποκαλύπτονται από τις εικόνες (η λεγόμενη υπερεπιφανειακή εκτομή), διατηρώντας παράλληλα τη μακροπρόθεσμη λειτουργική ακεραιότητα του ασθενούς. Το σκεπτικό αυτής της προσέγγισης είναι, ότι τα κύτταρα του όγκου υπάρχουν πέρα από τα άκρα του όγκου που επισημαίνονται στις εικόνες συντονισμού, και η χρήση αυτών των μεθόδων επιτρέπει την ασφαλή και αποτελεσματική αφαίρεση τους χωρίς να μεταβάλλει τη λειτουργικότητα του ασθενούς. Όσο μεγαλύτερη είναι η εκτομή του όγκου, τόσο πιο επιτυχημένη και μεγαλύτερη είναι η περίοδος ελέγχου της νόσου.
Μια μεγάλη εκτομή είναι δυνατή με τους έμπειρους χειρουργούς της νευρο-ογκολογίας, τους λειτουργικούς νευροφυσιολόγους και τους νευροψυχολόγους που είναι αφοσιωμένοι και συνεργάζονται, τόσο πριν από τη χειρουργική επέμβαση όσο και στο χειρουργείο για να επιτύχουν το στόχο της μέγιστης χειρουργικής εκτομής και της διατήρησης της λειτουργικής ακεραιότητας του ασθενούς . Η παρουσία αναισθησιολόγων στο χειρουργείο με μεγάλη εμπειρία τεχνικών αναισθησίας για εγκεφαλική χαρτογράφηση, εξασφαλίζει την περαιτέρω επιτυχία των διαδικασιών. Η ομάδα της ογκολογικής νευροχειρουργικής έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 2.000 επεμβάσεις, χρησιμοποιώντας τεχνικές χαρτογράφησης και ελέγχου του εγκεφάλου και είναι μία από τις ομάδες και τους παγκόσμιους ηγέτες στη χρήση τέτοιων μεθόδων, στην εκτομή όγκων και βλαβών που σχετίζονται με την επιληψία. Οι ίδιες μέθοδοι μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν με την ίδια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια στην εκτομή μεταστατικών όγκων, εξωγενών όγκων (μηνιγγιώματα) και αγγειακών βλαβών όπως το σηραγγώδες αιμαγγείωμα, που βρίσκεται σε κρίσιμη περιοχή.
Οι δραστηριότητες της ομάδας ογκολογικής νευροχειρουργικής ενοποιούνται με αυτές της μονάδας νευρο-ογκολογίας στο Κέντρο Καρκίνου, ως μέρος μιας διεπιστημονικής θεραπευτικής διαδικασίας. Η πολυεπιστημονική ομάδα νευρο-ογκολογίας συγκεντρώνει την εμπειρία των νευροχειρουργών, των ακτινοθεραπευτών, των ογκολόγων, των νευρο-ογκολόγων, των νευρολόγων, των νευροακτινολόγων, των πυρηνικών ιατρών και των νευροπαθολόγων, βασιζόμενη στην αρχή ότι η πολυεπιστημονική προσέγγιση αυξάνει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της θεραπείας. Η ομάδα έχει καθορίσει συγκεκριμένες θεραπείες σύμφωνα με τη νόσο, και κάθε ασθενής κατηγοριοποιείται σε συγκεκριμένη θέση με βάση τον τύπο του καρκίνου (ιστολογία και μοριακή δομή), τον τύπο της χειρουργικής επέμβασης, την ηλικία και τις νευρολογικές κλινικές επιδόσεις του ασθενούς.
