Η αδενομύωση ή η ενδομητρίωση είναι μια κατάσταση που συμβαίνει όταν ο ιστός που κανονικά ορίζει τη μήτρα, που ονομάζεται ενδομητρικός ιστός, αναπτύσσεται στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας. Αν και εκτοπίζεται, ο ενδομητρικός ιστός συνεχίζει να εκτελεί τις συνήθεις λειτουργίες του όπως σε κάθε εμμηνορροϊκό κύκλο (πάχυνση, σπάσιμο και αιμορραγία), που μπορεί να προκαλέσει διογκωμένη μήτρα και οδυνηρές περιόδους.
Η ακριβής αιτία της αδενομύωσης δεν είναι ξεκάθαρη. Ωστόσο, η πάθηση παύει να υπάρχει μετά την εμμηνόπαυση. Υπάρχουν θεραπείες για να διευκολύνουν την ταλαιπωρία των συμπτωμάτων, αλλά η μόνη θεραπεία είναι μια υστερεκτομή. Τα περισσότερα συμπτώματα αρχίζουν στα τελευταία χρόνια της τεκνοποίησης ή μετά από την τεκνοποίηση.
Συμπτώματα
Η αδενομύωση μπορεί να μην παρουσιάζει καθόλου σημάδια ή συμπτώματα, αλλά από την άλλη μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως:
Έντονη, βαριά και παρατεταμένη περίοδο
Σοβαρή ή αιχμηρή κράμπα κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως (δυσμηνόρροια)
Κράμπες περιόδου καθ ‘όλη τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως
Επαφή με πόνο
Οι θρόμβοι αίματος περνούν από την περίοδο
Δυσκολία στην εγκυμοσύνη
Διογκωμένη ή ευαίσθητη μήτρα
Άλλα συμπτώματα που εμφανίζονται λιγότερο συχνά περιλαμβάνουν:
Ταλαιπωρία κατά την ούρηση
Αιμορραγία από το ορθό ή αίμα στα κόπρανα
Βήχας με αίμα (αυτό συμβαίνει σε σπάνιες περιπτώσεις όταν ο ενδομητρικός ιστός αναπτύσσεται στους πνεύμονες)
Μακροχρόνια εξάντληση
Αιτίες
Η συγκεκριμένη αιτία της αδενομύωσης είναι άγνωστη. Ωστόσο, υπάρχουν μερικές θεωρίες που εξηγούν τις πιθανές αιτίες της κατάστασης:
Παρεμβατική ανάπτυξη ιστού – Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ενδομητρίωση οφείλεται κυρίως στην άμεση εισβολή των ενδομητρικών κυττάρων από τη μήτρα στο μυ των τοιχωμάτων της μήτρας. Το ίδιο συμβαίνει και με την οπισθοδρομική εμμηνόρροια, όπου το ενδομήτριο ρέει προς τα πίσω μέσω των σαλπίγγων στην κοιλιά, όπου ο ενδομητρικός ιστός ενσωματώνεται στα όργανα και αρχίζει να αναπτύσσεται. Οι τομές της μήτρας, όπως η καισαρική, καθιστούν περισσότερο δυνατό τα ενδομήτρια κύτταρα να εισβάλλουν στους τοίχους της μήτρας ή σε άλλα όργανα.
Αναπτυξιακή Γένεση – Είναι επίσης πιθανό ότι η αδενομύωση προέρχεται μέσα στον μυ της μήτρας όταν το έμβρυο αρχικά σχηματίζεται στην μήτρα εξαιτίας του ενδομητρικού ιστού που συσσωρεύεται εκεί. Επιπλέον, ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η κατάσταση είναι κληρονομική μέσω της οικογενειακής γενετικής.
Φλεγμονή της μήτρας μετά τον τοκετό – Η αδενόμωση συχνά συνδέεται με τον τοκετό. Η περίοδος μετά τον τοκετό μπορεί να προκαλέσει μια φλεγμονή του τοιχώματος της μήτρας που μπορεί να προκαλέσει ξεσπάσματα των ενδομητρικών κυττάρων από τα όρια της μήτρας. Αυτό μπορεί επίσης να επιτρέψει στα κύτταρα του ενδομητρίου να εξαπλωθούν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος ή του λεμφικού συστήματος και να καταλήξουν σε άλλα όργανα.
Βλαστικά κύτταρα – Μια πιο πρόσφατη θεωρία υποδηλώνει ότι τα βλαστοκύτταρα από τον μυελό των οστών μπορεί να εισβάλουν στον μύτη της μήτρας και να προκαλέσουν αδενομύωση.
Από την άλλη πλευρά, η ικανότητα ορισμένων ενήλικων κυττάρων να αλλάξουν ανάλογα με το περιβάλλον μπορεί να τους επιτρέψει να μετασχηματιστούν σε κύτταρα του ενδομητρίου κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται μεταπλασία.
Η δημιουργία και η ανάπτυξη της αδενομύωσης εξαρτάται από το οιστρογόνο που υπάρχει στο σώμα μιας γυναίκας. Επομένως, κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης μειώνεται η παραγωγή οιστρογόνων και έτσι εξαφανίζεται η αδενομύωση.
Επιπλοκές
Η αδενομύωση μπορεί να προκαλέσει μεγάλη δυσφορία και διάφορες επιπλοκές που κυμαίνονται από χρόνια αναιμία λόγω παρατεταμένης ή βαριάς αιμορραγίας κατά τη διάρκεια περιόδων με επαναλαμβανόμενο πόνο που οδηγεί σε κατάθλιψη, ευαισθησία και άγχος καθώς και πιο σοβαρές επιπλοκές όπως υπογονιμότητα ή η στειρότητα και συμφύσεις ή κύστες των ωοθηκών.
Ζητήματα γονιμότητας – Υπάρχει πιθανότητα η ενδομητρίωση να καταστρέψει τις ωοθήκες ή τις σάλπιγγες προκαλώντας προβλήματα γονιμότητας ή δυσκολίες στο μείνει μία γυναίκα έγκυος. Ωστόσο, οι περισσότερες γυναίκες με ήπια ενδομητρίωση εξακολουθούν να έχουν την ικανότητα να μείνουν έγκυες χωρίς θεραπεία.
Ο ορατός ιστός της ενδομητρίωσης μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά, αν και αυτό δεν αυξάνει τη γονιμότητα σε γυναίκες που πάσχουν από την πάθηση.
Οι συμφύσεις και οι κύστες ωοθηκών – Οι συμφύσεις είναι σχηματισμοί των «κολλωδών» περιοχών του ιστού της ενδομητρίωσης που μπορούν να συγχωνεύσουν τα όργανα ενώ οι κύστες των ωοθηκών είναι κύστες γεμάτες με υγρό που μπορούν να εμφανιστούν όταν ο ιστός ενδομητρίωσης πλησιάζει τις ωοθήκες. Οι κύστες των ωοθηκών, αλλιώς γνωστές ως ενδομητρίωμα, μπορούν να αναπτυχθούν σε μεγάλο μέγεθος και να γίνουν επώδυνες.
Τόσο οι συμφύσεις όσο και το ενδομητρίωμα μπορούν να απομακρυνθούν χειρουργικά, αλλά μπορεί να επαναληφθούν εάν επιστρέψει η αδενομύωση.
Παράγοντες κινδύνου
Οι παράγοντες κινδύνου για αδενομύωση περιλαμβάνουν:
Χειρουργική επέμβαση της μήτρας πριν από την πάθηση, όπως η καισαρική επέμβαση ή η απομάκρυνση των ινωμάτων
Γέννηση παιδιού
Μέση ηλικία (λόγω της μεγαλύτερης έκθεσης σε οιστρογόνα)
