Ο καταρράκτης είναι μία πάθηση του ματιού στην οποία οι διαφανείς φακοί του ματιού μετατρέπονται σε θολούς οδηγώντας σε ελάττωση της όρασης. Ο καταρράκτης συνήθως εγκαθιστάται προοδευτικά και δεν ενοχλεί την όραση σε πρώιμα στάδια. Με την πάροδο όμως του χρόνου, η όραση μέσω θολών φακών είναι παρόμοια με το να βλέπουμε μέσα από ένα παγωμένο ή καλυμμένο με ομίχλη παράθυρο. Η θολή όραση που προκαλείται από τον καταρράκτη καθιστά δύσκολη την ανάγνωση, την οδήγηση ή την αναγνώριση εκφράσεων του προσώπου ενός ατόμου.
Συμπτώματα
Αρχικά, η θόλωση στην όραση που προκαλείται από τον καταρράκτη μπορεί να εμφανίζεται μόνο σε ένα μικρό τμήμα των φακών του ματιού με αποτέλεσμα να μη γίνεται αντιληπτό από τον ασθενή οποιαδήποτε απώλεια όρασης. Καθώς όμως ο καταρράκτης εξελίσσεται, παρατηρείται η ελάττωση στην διαύγεια της όρασης, η οποία δε διορθώνεται πλήρως με τα γυαλιά. Υπάρχει δυσλειτουργική ευαισθησία στις αντιθέσεις, έτσι ώστε οι σκιές και τα χρώματα εμφανίζονται λιγότερο ζωντανά και η νυχτερινή όραση μειώνεται. Σε μερικούς τύπους καταρράκτη, μπορεί να παρουσιαστεί διπλωπία στο προσβεβλημένο μάτι. Μερικοί ασθενείς παρατηρούν ότι χρειάζονται τακτικές αλλαγές στα γυαλιά οράσεως ή συχνές συνταγογραφήσεις φακών επαφής και μπορεί να αντιληφθούν ότι η κοντινή τους όραση βελτιώνεται ενώ η μακρινή περιορίζεται.
Ο καταρράκτης δεν προκαλεί πάντα ενόχληση ή πόνο στο μάτι ή άλλες εξωτερικές αλλαγές στην εμφάνιση του ματιού.
Αίτια
Οι περισσότερες περιπτώσεις καταρράκτη αναπτύσσονται με την αύξηση της ηλικίας ή μετά από τραυματισμό των ιστών που συνθέτουν τους φακούς του ματιού. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις καταρράκτη οι οποίες δεν οφείλονται στη γήρανση, αλλά είναι αποτέλεσμα αλλαγών στις πρωτεΐνων των φακών που οδηγούν σε θόλωση και απώλεια της όρασης. Άλλες περιπτώσεις καταρράκτη οφείλονται σε γενετικές διαταραχές που προκαλούν άλλα προβλήματα υγείας και αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνισή του. Μπορεί επίσης να προκληθεί λόγω άλλων παθήσεων του ματιού και ιατρικών παθήσεων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το τραύμα ή προηγούμενο χειρουργείο στο μάτι. Τέλος η μακροχρόνια χρήση στεροειδών φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξή του επίσης.
Επιπλοκές
Περιστασιακά, ένας πολύ έντονος καταρράκτης που δεν έχει αντιμετωπισθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να αυξηθεί σε μέγεθος και να προκαλέσει ξήρανση των οφθαλμών. Επιπλεόν, ένας προχωρημένου σταδίου καταρράκτης μπορεί να οδηγήσει σε έκκριση πρωτεϊνών στο μάτι με αποτέλεσμα τη φλεγμονή του.
Παράγοντες κινδύνου
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση καταρράκτη περιλαμβάνουν:
Μεγάλη ηλικία
Σακχαρώδη διαβήτη
Κατάχρηση αλκοόλ
Υπερβολική έκθεση στον ήλιο
Έκθεση σε ιονισμένη ακτινοβολία
Οικογενειακό ιστορικό καταρράκτη
Αυξημένη αρτηριακή πίεση
Παχυσαρκία
Προηγούμενο τραύμα στο μάτι ή φλεγμονή
Προηγούμενο χειρουργείο στο μάτι
Παρατεταμένη χρήση κορτικοστεροειδών
Κάπνισμα
Πρόληψη
Δεν υπάρχουν μελέτες για την πρόληψη ή την μείωση του ρυθμού ανάπτυξης καταρράκτη. Παρ’ όλα αυτά οι γιατροί συστήνουν ορισμένα μέτρα που μπορεί να βοηθήσουν:
Τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος
Διακοπή καπνίσματος
Μείωση της χρήσης του αλκοόλ
Χρήση γυαλιών ηλίου
Ρύθμιση και έλεγχος άλλων προβλημάτων υγείας
Διατήρηση φυσιολογικού βάρους σώματος
Υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει αρκετά φρούτα και λαχανικά
